تعیین مناسب‌ترین روش اصلاحی برآورد باررسوب معلّق (مطالعه موردی: حوزه آبخیز تنگ بستانک)

Abstract

برآورد صحیح از میزان رسوب حمل­شده توسط سیستم آبراهه یک حوزه آبخیز در طراحی تمام پروژه­های آبی و حفاظت خاک ضروری می­باشد. با توجه به تبدیل لگاریتمی داده­های دبی – رسوب، نیاز به اصلاح اریب زیاد معادلات رگرسیونی سنجه رسوب می­باشد. از این رو تحقیق حاضر درصدد ارزیابی عملکرد 6 روش سازمان خواروبار و کشاورزی جهانی (FAO)، روش اصلاح­گر (LS)، روش اداره عمران اراضی ایالات متحده(USBR)، برآوردکننده نااریب با حداقل واریانس(MVUE)، روش کائو(β) و تخمین­گر شبه­بیشینه درست­نمایی (MQMLE)در برآورد رسوب معلّق در حالت بدون تقسیم­بندی داده­ها در حوزه­ی آبخیز تنگ­بستانک بود. بدین منظور از شاخص­های مجذور مربعات خطا (RMSE)، ضریب کارایی مدل(CE)، برآورد خطای نسبی(ER)، انحراف استاندارد عمومی(GSD)، شاخص نسبت اختلاف(r)، شاخص صحّت(P) و تفاوت توزیع احتمالاتی رسوب مشاهداتی و برآوردی استفاده شد. ضریب تبیین رسوب معلّق مشاهداتی و برآوردی جهت نمایش ارتباط قوی میزان مشاهداتی و اصلاحی محاسبه گشت. نتایج نشان داد روش تخمین­گرشبه­بیشینه درست نمایی(LQMLE) با میزان مجذور مربعات خطای معادل 663/3 ، ضریب کارایی 1/92، انحراف استاندارد عمومی 556/0، نسبت اختلاف 01/1 ، برآورد درصد خطای نسبی 33 و شاخص صحّت01/1 در کل بهترین مدل جهت برآورد رسوب معلّق حوزه و مدل­های FAO و LS ( با مجذور مربعات خطای 24/6 و ضریب کارایی 3/76)،( با مجذور مربعات خطای87/4 و ضریب کارایی 7/85) ضعیف­ترین مدل­ها در برآورد رسوب معلّق حوزه می­باشند. در مجموع روش­های مختلف و ضرایب اصلاحی متفاوت نمودار سنجه­رسوب در حالت بدون تقسیم­بندی داده­ها می­توان نتیجه­گیری کرد که در اکثر مدل­ها روش­های LQMLE و MVUE بهترین روش­های برآورد رسوب معلّق بوده­است.