مطالعات زمین شناسی مجموعه افیولیت اللهیارلو، شمال غرب ایران

Abstract

سنگ‌های اصلی این مجموعه از توالی گابرو و سنگ­هایی نفوذی الترابازیکی و پریدوتیتی تشکیل شده‌اند و هم­چنین شامل پلاژیوگرانیت‌ها بوده و از بازالت­های بالشی بزرگی که بصورت بین لایه‌ای با سنگ‌های رسوبی پلاژیک همراه با چرت‌های رادیولردار تشکیل شده‌اند. داده‌های عناصر ناسازگار بهنجار شده نسبت به گوشته اولیه و کندریت نشان می‌دهند که افیولیت اللهیارلو از بازالت‌هایی با منشأ گوشته‌ای حاصل آمده است. براساس داده‌های عناصر نادر خاکی (REE)، تمام سنگ‌های افیولیت اللهیارلو، سنگ‌های همزاد و حاصل تفریق ماگمایی با منشأ بازالت‌های پشته‌های میان اقیانوسی از نوع آرایه گوشته­ای مورب غنی شده (E-MORB) هستند. سنگ‌های گابرو، بازالت، پلاژیوگرانیت و متاگابرو همگی خصوصیات کالک­آلکالن از خود نشان می‌دهند. سنگ‌های افیولیتی اولترامافیک و بازالت‌های بالشی به ترتیب در طول پالئوزوئیک پسین تا تریاس پسین تشکیل شده‌اند. بازسازی صفحات تکتونیکی نشان می‌دهد که سنگ‌های این مجموعه تقریباً همزمان با افیولیت‌های نواحی مشهد و رشت تشکیل شده‌اند و سن تبلور آن‌ها حدوداً 380 میلیون سال است. مجموعه سنگ‌های افیولیت اللهیارلو نشان­دهنده موقعیت شمالی پوسته اقیانوسی پالئوتتیس بوده و پوسته پالتوتتیس در این زمین درز افیولیتی از پالئوزوئیک فوقانی تا تریاس پسین حفظ شده است. این مجموعه هم­چنین شامل کربنات‌های پلاژیک و بازالت‌ها به عنوان لایه‌های میانی یا قطعات بیگانه هستند. نتایج مطالعات چینه­شناسی، شواهد بیواستراتیگرافی مربوط به دوران پالئوزوئیک را نشان می‌دهد. شواهد بدست آمده حاکی از آن است که اگرچه ریفت اولیه و متبلور شدن پوسته اقیانوسیِ افیولیتِ اللهیارلو در کربونیفر آغاز شده، اما فعالیت‌های آتشفشانی همچنان تا تریاس پسین ادامه داشته است.