بررسی بلوغ حرارتی سازند کژدمی با استفاده از پارامترهای ژئوشیمیایی مولکولی در میدان نفتی یادآوران

Abstract

تعیین بلوغ حرارتی یک واحد سنگ منشاء یکی از مراحل اصلی ارزیابی ژئوشیمیایی سنگ‌های منشاء است که دارای اهمیت بالایی بوده و به روش‌های گوناگون قابل اندازه‌گیری می‌باشد. مطالعۀ حاضر، مثالی از به کارگیری همزمان پارامترهای بلوغ به دست آمده از آنالیزهای پیرولیز راک‌ـ‌ایول، کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی- طیف­سنجی جرمی برای تعیین بلوغ حرارتی سازند کژدمی در میدان نفتی یادآوران است. در این مطالعه، تعداد 17 نمونۀ خرده حفاری سـازند کژدمی به طور سیستماتیک جمع­آوری گردید. پس از پیرولیز نمونه­ها با استفاده از دستگاه راک‌ـ‌ایول 6، 2 نمونه (KUK-535 و HOS-420) برای انجام آنالیز تکمیلی انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از پیرولیز نمونه‌ها نشان می‌دهند که مقادیر Tmax دارای محدودۀ تغییرات از 421 تا 436 درجۀ سانتی­گراد می­باشند. مقدار Tmax میانگین به دست آمده برابر با 428 درجۀ سانتی­گراد است که نشان می‌دهد نمونه‌های مورد مطالعه در ابتدای پنجرۀ نفتی قرار دارند. استفاده از پارامترهای بلوغ حرارتی به دست آمده از آنالیز کروماتوگرافی گازی (نسبت‌های CPI و Pr/Ph) و هم­چنین نسبت­های بیومارکری (نسبت‌های20S/(20S+20R) و نسبت‌های ββ/(ββ+αα) برای استران­ها و نسبت‌های Ts/Tm و Moretaen/Hopane برای ترپان­ها) نشان می‌دهد که سازند کژدمی در مقطع مورد مطالعه از لحاظ بلوغ حرارتی در محدودۀ پنجرۀ نفتی قرار می‌گیرد. نسبت‌های بیومارکری به دست آمده از ترکیبات آروماتیکی نیز نشان می‌دهند که نمونه‌های مورد مطالعه در مراحل آغازین پنجرۀ نفتی قرار گرفته‌اند. در پایان می‌توان نتیجه گرفت که سازند کژدمی در میدان یادآوران به بلوغ حرارتی نسبتاً کمی برای تولید هیدروکربن رسیده است. نتیجه­گیری ما علاوه بر اینکه سهم سازندهای جوان­تر (سازندهای پابده و گورپی) را در تجمع هیدروکربن­های موجود در مخازن کشف شده مستثنی می­کند (نفت اقتصادی تولید نکرده­اند)؛ سازندهای قدیمی­تر(سازندهای سرگلو و گرو) را نیز به عنوان سنگ­های منشاء احتمالی در این میدان پیشنهاد می­دهد.