روند تغییرات پوشش برف در مناطق برف‌خیز ایران با استفاده از داده‌های سنجنده مدیس

Abstract

برآورد پارامترهای برف، به خصوص سطوح پوشیده از برف یکی از فاکتورهای کلیدی و مهم در میزان بودجه تابشی زمین، مطالعات منابع آب و تغییر اقلیم محسوب می‌شود. در مناطق وسیعی از نیمه شمالی و شمال ‌غربی کشور، بارش‌ شدید برف به طور معمول منجر به خطراتی نظیر جاری شدن سیلاب، در اثر ذوب سریع برف، و همچنین تغییر در میزان پوشش برف منجر به تخریب محصولات کشاورزی در اثر نوسان دمای خاک و نوسانات سپیدایی می‌شود. در نتیجه، آشکارسازی ناحیه پوشیده از برف یک ابزار مهم برای شناخت این اثرات و جلوگیری از خطرات احتمالی آن‌ها و مطالعه تغییر اقلیم در آن مناطق به شمار می‌رود. به طور معمول از دو ناحیه طیف الکترومغناطیسی، (الف) مرئی و فروسرخ نزدیک و (ب) فروسرخ دور و ریزموج، برای تولید نقشه‌های برف در سامانه‌های سنجش از دور استفاده می‌شود. امروزه داده‌های سنجش از دور، اطلاعات مکانی و زمانی کاملی از پوشش برف برای مناطق وسیعی از جهان را فراهم می‌کنند. این مقاله به بررسی نتایج حاصل از آشکارسازی پوشش برف در کشور با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای سنجنده مدیس می‌پردازد. برای این منظور، محصول روزانه پوشش برف مدیس (MOD10_L2) در یک دوره ده‌‌ساله (2001 تا 2010) برای نمایش نواحی پوشیده از برف بکار رفته است. نتایج روند ده‌ساله پوشش برف نشان می‌دهد که در تمامی مناطق کوهستانی و برف‌خیز کشور طی ده سال گذشته کاهش چشمگیری در بارش برف روی داده است.