بررسی کاهش اثرات تنش کم‌آبی بر رشد و عملکرد گندم با کاربرد زئولیت و قارچPiriformospora indica

Abstract

<strong> </strong><br /> <strong>به منظور مطالعه اثر کاربرد زئولیت و قارچ</strong><strong><em>Piriformospora indica</em></strong><strong>بر عملکرد گندم در شرایط قطع آبیاری آخر فصل، پژوهشی به صورت اسپلیت فاکتوریل و در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396-1395 در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه زمان قطع آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری از ابتدای مرحله شیری- خمیری تا رسیدگی فیزیولوژیک و قطع آبیاری از ابتدای مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک) در کرت‌های اصلی، چهار مقدار زئولیت (صفر، </strong><strong>۴</strong><strong>، 8 و 12 تن در هکتار) و دو سطح کاربرد قارچ </strong><strong> </strong><strong><em>Piriformospora indica</em></strong><strong>(</strong><strong>تلقیح و عدم تلقیح) به صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و کاربرد 12 تن زئولیت در هکتار و به مقدار 3849 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن از تیمار قطع آبیاری از مرحله گلدهی و عدم کاربرد زئولیت به مقدار 1947 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. بین سطوح مختلف زئولیت در شرایط آبیاری کامل اختلاف معنی­داری ملاحظه نشد، در حالی که در شرایط تنش ملایم و شدید خشکی، کاربرد 8 و 12 تن زئولیت در هکتار دارای برتری بود. در شرایط قطع آبیاری از مرحله شیری-خمیری با تلقیح </strong><strong>قارچ</strong><strong> عملکرد دانه از 3129 کیلوگرم در هکتار به 3647 کیلوگرم در هکتار رسید. کاربرد قارچ در شرایط قطع آبیاری از مرحله گلدهی بیشتر موثر واقع شد به طوری که عملکرد دانه از 2161 کیلوگرم در هکتار در شرایط عدم تلقیح به 2917 کیلو گرم در هکتار رسید. نتایج پژوهش حاضر نشان می­دهد که با کاربرد زئولیت در ترکیب با خاک و نیز تلقیح بذر گندم با قارچ می­توان خسارت عملکرد دانه گندم در شرایط کمبود آب و قطع آبیاری در مرحله گلدهی و شیری خمیری را </strong><strong>تا حدودی </strong><strong>جبران کرد</strong><strong>.</strong>