ارزیابی چند رابطه نفوذ آب به خاک با کاربرد آب‌های شور و سدیمی

Abstract

نفوذ و مدلسازی فرایند نفوذ یکی از پارامترهای مهم در طراحی و اجرای پروژه­های آبیاری، زهکشی، مدیریت منابع آب، حفاظت خاک، مطالعات هیدرولوژی و تغذیه مصنوعی است که تحت تاثیر ویژگی­های خاک و آب نفوذیافته به خاک از­جمله میزان شوری و سدیم قرار می­گیرد. هدف از این تحقیق بررسی میزان نفوذ­پذیری وارزیابی مدل­های نفوذ کوستیاکف-لوئیز، کوستیاکف، هورتون، سازمان­حفاظت­خاک­آمریکا و فیلیپ در شرایط نفوذ آب با شوری 5/0، 3، 6 و 12 دسی­زیمنس بر متر و نسبت­جذب­سدیم 5/0، 10، 20 و 30 بود. میزان نفوذ عمودی آب به خاک با روش استوانه­های­مضاعف و با 5 تکرار در دو خاک­آهکی سری­دانشکده با بافت لوم­رسی و سری­کوی اساتید با بافت لوم­شنی از ایستگاه تحقیقات دانشکده­کشاورزی دانشگاه­شیراز واقع در منطقه باجگاه اندازه­گیری و مدل­ها به آنها برازش داده شد. با محاسبه معیارهای­آماری ضریب­تبیین، درصد­کارایی مدل و ریشه میانگین­مربعات­خطای­نرمال شده کارایی مدل­ها برای کیفیت­های آب مورد­استفاده، ارزیابی و رتبه­بندی انجام شد. مدلی که دارای بهترین رتبه بود به­عنوان بهترین و پایدارترین مدل شناخته شد. به­طور­کلی مدل­ کوستیاکف-لوئیز با میانگین ضریب­تبیین، ریشه میانگین­مربعات خطای­نرمال شده و درصد کارایی به­ترتیب 997/0، 205/0 و 81/99 و مدل حفاظت­خاک­آمریکا با مقادیر 992/0، 249/0 و 76/98 برای آماره­های ذکر شده به­ترتیب مناسبترین و نامناسبترین مدل در هر دو خاک مورد مطالعه و تیمارهای کیفیت آب مورد استفاده شناخته شدند. بنابراین در مناطق خشک و نیمه­خشک که به­طور عمده از آب­های با کیفیت نامطلوب استفاده می­شود می­توان با اطمینان قابل قبولی از مدل کوستیاکف-لوئیز برای مدلسازی فرایند نفوذ آب به خاک استفاده نمود.