اثر کم‌آبیاری تنظیم شده و کم‌آبیاری ناقص ریشه بر عملکرد، فلورسانس کلروفیل و پارامترهای رشد آفتابگردان

Abstract

کم­آبیاری به­عنوان یک عامل تنش­زا بر ویژگی­های رویشی و فیزیولوژیکی گیاهان اثر می­گذارد. آبیاری ناقص ناحیه ریشه (PRD) یکی از مدیریت­های آبیاری است تا با کاهش مصرف آب شدت تنش وارده بر گیاه را بکاهد. هدف این پژوهش بررسی اثر کم­آبیاری بر فلورسانس کلروفیل، وزن خشک طبق، ساقه، برگ، نمایه سطح برگ و عملکرد دانه آفتابگردان (Helianths annus L.) رقم آذرگل در اقلیم ساری می­باشد. این آزمایش در سال 1392 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 5 تیمار و در سه تکرار به اجرا در آمد.تیمارهای پروژه عبارت بودند از(1) آبیاری کامل (١٠٠ درصد جبران کاهش رطوبتی خاک)، (2) کم­آبیاری تنظیم شده (DI)در دو سطح 75 و 55 درصد، و (3) آبیاری ناقص ریشه نیز در دو سطح ٧٥ و 55 درصد جبران کاهش رطوبتی خاک. یافته­های این پژوهش نشان­دهنده تفاوت معنی­دار اثر تیمارهای آبیاری بر عملکرد دانه، کارایی فتوسنتز، فلورسانس بیشینه و کمینه، شاخص سطح برگ، وزن خشک ساقه، طبق و برگ می­باشد. تنش آبی به­طور معنی­داری عملکرد دانه، شاخص عملکرد کوانتومی (Y_II)و فلورسانس بیشینهF_mرا کاسته و از سویی دیگر موجب افزایش میزان فلورسانس کمینه F₀ شد. بیشترین مقدار عملکرد مربوط به تیمار آبیاری کامل و به میزان 5148 کیلوگرم در هکتار بود که با تیمار آبیاری PRD₇₅ تفاوت معنی¬داری نداشت. بیشترین شاخص سطح برگ در پایان فصل رشد مربوط به تیمار آبیاریFI با 3/4 بود که با تیمارهای PRD₇₅، DI₇₅و PRD₅₅ تفاوت معنی­داری نداشت. در مجموع، کم­آبیاری تا حد 75 درصد نیاز آبی بصورت خشکی ناحیه ریشه توصیه می­شود زیرا باعث کاهش 8/16 درصدی در آب مصرفیشد و با تیمار آبیاری کامل از نظر عملکرد دانه، عملکرد کوانتومی و سایر پارامترهای رشد تفاوت معنی­داری نداشت.