فعالیت‌های اقتصادی امام علی (ع) راهبرد کاهش آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه قرآن و نهج‌البلاغه

Abstract

دین اسلام مردم را به انجام فعالیت و کسب و کار دعوت می‌کند و از انسان‌ها می‌خواهد که از کار خویش دیگران را نیز بهره‌مند سازند و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با برنامه‌ریزی مردم را تشویق به کارآفرینی و ایجا شغل می‌کند تا از فقر و آسیب‌های اجتماعی در یک جامعه اسلامی جلوگیری شود. در نتیجه کار و تلاش یک فرد می‌تواند مؤثر بر کارآفرینی او باشد. سؤال‌های اصلی این مقاله شامل امام علی(ع) چقدر به کار و تولید و فعالیت‌های اقتصادی اهمیت می‌دادند؟ آیا امام علی(ع) با فعالیت‌های اقتصادی استعدادهای مردم را شکوفا می‌کردند؟ آیا در سخنان و نوشته‌های امام علی(ع) به آسیب‌های اجتماعی نیز پرداخته‌اند؟ و آن‌ها شامل چه مواردی می‌دانسته‌اند. هم‌چنین راه‌های اصلاح انحرافات از دیدگاه امام علی(ع) جه می‌باشد. روش بررسی تحقیق استنادی و تحلیل محتوا است که در بخش گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل محتواها مورد استفاده قرار گرفته است. جامعه مورد استفاده گستردة روایی، قرآن کریم و نهج‌البلاغه است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که امام علی(ع) ضمن دفاع از اصول و موازین دین مبین اسلام از کار و تلاش و فعالیت اقتصادی در مسیر احیا و آبادانی جامعه دریغ نکرد و با کار و تولید و کارآفرینی استعداد مردم را شکوفا و مزارع و باغ‌های متعددی را احیا و آباد کرد. در مدت خلافت خویش نیز از کار غافل نگشت. اگر رفاه و آسایش مادى یک جامعه کاملاً آماده شده باشد و فقر و نیاز به‌کلى مرتفع شود، آن جامعه هرگونه ناگوارى و درد و بدبختى را از خود دور کرده و افراد آن ذاتا عوض می‌شوند و خود خواهى و زورگویى و سودجویى شخصى را به دور مى‏اندازند... این پژوهش به این نتیجه رسیده است که پایبندی به آموزه‌های دینی و عمل به سیره و اندیشه‌های امام (ع) سد محکمی در برابر آسیب‌های اجتماعی خواهد بود. عمل به آموزه‌های دین مبین اسلام و سیره و اندیشه‌های حضرت امام علی (ع) ضمن کاهش رفتارهای نابهنجار و پیش‌گیری از آسیب‌های اجتماعی موجب حرکت در مسیر تعالی و رسیدن به سعادت خواهد شد.