کاربرد رویکرد جهادی مهندسی جنگ در دفاع مقدس، الگویی از پدافند غیر‌عامل در شهرسازی

Abstract

8 سال جنگ تحمیلی و نهضت دفاع مقدس یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران به­شمار می‌آید. آموزه‌های حاصل از این جنگ به‌عنوان یک تجربه موفق در مدیریت و یک حرکت ملی در کشور، به قدری مغتم است که شاید بتوان گفت در تاریخ کشور ما، به‌ویژه در چند قرن اخیر، کم­تر پدیده‌ای را می‌توان یافت که به مانند آن واجد اهمیت باشد. لذا تجربیات مهندسی جنگ در ۸ سال دفاع مقدس و درس‌های حاصل از آن می‌تواند تاثیرات و تحولات قابل توجهی در عرصه طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی مهندسی در کشور به­طور عام و مهندسی در جنگ‌های آینده به­طور خاص داشته باشد.<br /> واضح است که با بررسی دقیق عناصر و مؤلفه‌های اصلی این تجربه موفق به عنوان یک رویکرد علمی- عملی، می‌توان از آن الگویی قابل تعمیم به سایر حوزه‌های مهندسی و مدیریتی کشور استخراج نمود و با توجه به شرایط روز جامعه آن را غنا بخشید. یکی از مهم­ترین این حوزه‌ها، مدیریت شهری است که می‌تواند در بسیاری از اقدامات طرح‌ریزانه و برنامه‌ریزانه خود به ویژه در موضوع پدافند غیر­عامل، از این الگو تبعیت نماید.<br /> در این راستا، این نوشتار با استناد به سابقه میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای انجام­شده توسط نگارنده از یک سو و همچنین دسترسی به نظرات فرماندهان و مسئولین رده یک دفاع مقدس، امکان مستند­سازی داده‌های اولیه را فراهم نموده است. سپس نگارنده با بهره‌گیری از روش تحلیلی- توصیفی، به بررسی و آنالیز دقیق داده‌ها و در نهایت تولید اطلاعات مقتضی می‌پردازد. بنابراین، تکمیل مطالعات مرتبط با مهندسی جنگ و غنابخشی به الگوی علمی- عملی منتج از آن، با بهره‌گیری از تجربیات مهندسی جنگ در ۸ سال دفاع مقدس، هدف اصلی تحقیق را تشکیل می‌دهند.<br /> به این ترتیب، یافته‌های حاصل از مطالعات انجام­شده و مهم‌ترین آموزه‌های برگرفته از مهندسی دوران دفاع مقدس را می‌توان در تبیین الگوی علمی- عملی با رویکردی جهادی خلاصه نمود که عناصر و مؤلفه‌های اصلی آن عبارتند از: ایمان، اعتقاد و باور نسبت به حرکت جهادی. مهم­ترین ویژگی این رویکرد، قابلیت تعمیم­پذیری و بسیط بودن است.