تکامل و نظم

Abstract

نظریه تکامل طبیعی و رابطه آن با وجود نظم و تدبیر در طبیعت، در تفکر غربی هنوز از بحت‌های مطرح و مهم است. این موضوع سخنرانی پروفسور الوین پلانتینگا در دانشگاه قم است که مؤلف محترم متن ویراسته شده آن را جهت چاپ در اختیار فصلنامه گذاشته است. وی ابتدا مفاد نظریه تکامل و نیز معنای مورد نظر خود را از نظم بیان می‌کند و اظهار می‌دارد که علم به خودی خود هیچ دلالتی بر نفی نظم ندارد، بلکه ترکیب علم با طبیعت‌گرایی فلسفی است که منتهی به نفی نظم می‌شود.وی سپس به بیان تفصیلی دلایل ادعای خود می‌پردازد، هم‌چنین درباره انواع مختلف داروین‌اندیشی سخن می‌گوید و در نهایت، نتیجه می‌گیرد که هیچ‌کدام با وجود نظم در طبیعت ناسازگار نیستند. یکی از رشته‌های علمی که در دهه‌های اخیر شهرت پیدا کرده زیست‌شناسی اجتماعی یا روان‌شناسی تکاملی است. طرفداران این رشته می‌کوشند که ویژگی‌های انسانی را براساس انتخاب طبیعی تبیین کنند. پلانتینگا ضمن نقل برخی اقوال به این نتیجه می‌رسد که خداباوران مسیحی نتایج علم را ناقض باورهای خود نمی‌بیند، زیرا از دیدگاه آنها دو منبع معرفت وجود دارد: ایمان و عقل. در نتیجه، علم مستلزم آن نیست که آن دسته از عقاید مسیحی که با علم ناسازگار است، نقض شود، همچنان‌که باور به عقاید مسیحی که با باورهای علمی ناسازگارند به معنای نقض باورهای علمی نیست.