ارزیابی برخی از واکنشهای فیزیولوژیک ارقام حساس و متحمل پنبه در شرایط تنش خشکی

Abstract

ارزیابی واکنشهای فیزیولوژیک متفاوت ارقام پنبه در شرایط تنش خشکی، روشی دقیق و مطمئن جهت پایش روابط گیاه و آب بوده و می‌تواند در جهت اصلاح ارقام متحمل به خشکی بکار رود. لذا این پژوهش برای ارزیابی مقاومت روزنه‌ای، دمای برگ، کانوپی و همچنین حداکثر کارایی فتوسیستم (ΔF/F́m) IIبر روی چهار رقم پنبه حساس (کوکر349 و نازیلی84) و متحمل (ارمغان و ورامین) به خشکی انجام گرفت. ارقام پنبه به عنوان کرتهای فرعی در سه سطح آب مصرفی به عنوان کرتهای اصلی (آبیاری به میزان (I33%) 33%، (I66%) 66%، و (I100%) 100% نیاز آبی) به صورت کرتهای خرد شده، در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی کاشمر در سال 1390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد به دنبال تنش خشکی، میزان افزایش مقاومت روزنه‌ای ارقام متحمل بیشتر از ارقام حساس در شرایط بود. همچنین تنش خشکی سبب افزایش معنی‌دار دمای برگ (3/15 درصد) و کاهش معنی‌دار حداکثر کارایی فتوسیستم II (8/14 درصد) ارقام پنبه شد. علاوه بر این شیب تغییرات دمای برگ با افزایش مقاومت روزنه‌ای در ارقام حساس بیشتر از ارقام متحمل بود. نتایج همچنین بیانگر تفاوت معنی‌دار ارقام از نظر حداکثر کارایی فتوسیستم IIبود. در این ارتباط رقم متحمل ورامین از بالاترین و رقم حساس کوکر 349 از کمترین حداکثر کارایی فتوسیستم IIبرخوردار بودند. بطور کلی در شرایط تنش خشکی واکنش‌های فیزیولوژیک موثر بر رشد و عملکرد در ارقام متحمل به میزان کمتری در مقایسه با ارقام حساس تحت تاثیر قرار می‌دهند.