نگاهی دیگر به مبانی روابط خارجی ج.ا. ایران: فرهنگ راهبردی در دهه ۱۳۵۸-۱۳۶۸

Abstract

<strong>چکیده</strong> بیان مسأله: این مقاله فرهنگ راهبردی ایران را در یکی از مهم­ترین نقاط عطف خود؛ یعنی دهه نخست پس از انقلاب اسلامی به کاوش گذاشته است. نویسندگان، با مبنا قرار دادن نقشه ادراکی امام خمینی (ره) به‌عنوان مهم‌ترین تصمیم‌گیرنده امنیتی و راهبردی کشور در این مقطع، تصویری فراگیر و مبتنی بر روش‌شناسی علمی از فرهنگ راهبردی کشور طی دوران مذکور ارائه کرده‌اند. طرح سؤال: این مقاله درپی پاسخ دادن به این سؤال است که مؤلفه‌ها و ویژگی‌های فرهنگ راهبردی ایران پس از انقلاب چه بوده است؟ یافته‌های تحقیق: این مقاله نشان می­دهد که به­رغم وجود عناصری چون: قدرت ملی، توان نظامی، روحیه ملی و حمایت مردمی، مؤلفه­هایی چون: عاملیت الهی، شهادت­طلبی، عدالت و... ویژگی­های خاصی به فرهنگ راهبردی این دوره می­بخشند. در نتیجه، مؤلفه‌ها و ویژگی‌های فرهنگ راهبردی ایران در این دوران، نشان­دهنده وجود یک شیوه متفاوت با روش­های مألوف برای پاسخ دادن به تهدید و دفاع از کشور است و تفاوت این شیوه ملی با سبک‌ها و فرهنگ‌های راهبردی موجود، می‌تواند زمینه شکل­گرفتن یک «نظریه امنیتی ایرانی» در حوزه روابط بین‌الملل و مطالعات امنیتی باشد. روش و ابزار تحقیق: نویسندگان مقاله با استفاده از روش نقشه‌برداری ادراکی و تحلیل محتوای ۳۲ سخنرانی امام خمینی(ره)، نقشه ادراکی نگرش راهبردی امام خمینی را به عنوان مبنای تحلیل فرهنگ راهبردی ایران پس از انقلاب ترسیم کرده­اند.