برابرسنجیِ‌ مفهومی ‌آموزه‌های ‌سه‌گانه‌ ‌سیاست‌ خارجی‌ جمهوری‌ اسلامی ‌ایران امُّ‌القرا، تمدّن‌ایرانی و ائتلاف/اتّحاد

Abstract

چکیده هدف از نگارش مقاله، بررسی آموزه‌های ام‌القرا، تمدن ایرانی و ائتلاف است؛ از این دیدگاه که کدام‌یک از دکترین‌ها با سیاست‌خارجی ایران قرابت نظری بیشتری دارد. پرسش اصلی این است‌که چرا از میان آموزه‌های سه‌گانه امّ‌القرا، تمدن ایرانی و ائتلاف، رهنامه امُّ‌القرا، قابلیت مناسب‌تری برای توجیه و شکل‌دهیِ رفتار سیاست‌خارجی ایران در دورانِ پساامام‌خمینی دارد؟ فرضیه مقاله این بود که با توجه به ویژگی‌های جهان‌شمولی و اسلامی‌بودن اهداف و نیز گفتمان تجویزی موجود در سیاست‌خارجی و حضور فرهنگ سیاسی مبتنی بر اسلامِ شیعی‌آرمانی حاکم بر سیاست‌خارجی، آموزه امّ‌القرا توانایی گسترده‌تری را برای تفسیر سیاست‌خارجی ایران داراست. نقد دو آموزه تمدن ایرانی و ائتلاف (به‌دلیل کم‌توجهی به نقش اسلام در سیاست‌خارجی و کم‌رنگ‌دانستن منافع اسلامی‌و آرمانی شیعی در پیوند با منافع ملی) یافته‌ اصلی پژوهش است. شیوه جمع‌آوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و روش تحلیل داده‌ها، تبیینی- مقایسه‌ای است.