بهینه‌سازی کالوس‌زایی و رویان‌زایی رویشی درون شیشه‌ای گیاه ترب اسبی (Armoracia rusticana) با کاربرد اکسین‌های 2,4-D و IAA

Abstract

<strong>چکیده</strong><br /> <strong>ترب اسبی به‌دلیل داشتن نرعقیمی، بذر کمی تولید کرده که بذرهای تولیدی نیز دارای جوانه‌زنی پایینی هستند. از این‌رو ازدیاد آن با قلمه ریشه انجام می‌شود که آن نیز با محدودیت تعداد پایه مادری مناسب روبرو است. بنابراین ازدیاد انبوه این گیاه از طریق کشت بافت اهمیت ویژه‌ای دارد. این آزمایش با هدف دست‌یابی به بهترین روش برای القای کالوس و تولید رویان‌های رویشی در دو محیط کشت </strong><strong>B5</strong><strong> و </strong><strong>NL</strong><strong>، در دو فاز جامد و مایع طی سال‌های 97-1395 در آزمایشگاه کشت بافت گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده در هر دو فاز محیط کشت جامد و مایع </strong><strong> B5</strong><strong>و </strong><strong>NL</strong><strong>، کالوس و رویان رویشی تولید شد. در بررسی کالوس‌زایی این پژوهش با توجه به سنجش از نظر کیفیت ظاهری و بررسی روند تشکیل کالوس، رشد و افزایش کالوس در کشت جامد نسبت به کشت مایع بیشتر بود. در محیط کشت جامد </strong><strong>B5</strong><strong> حاوی دو میکرومولار </strong><strong>kin</strong><strong> (کنیتین) و یک میکرومولار </strong><strong>2,4-D</strong><strong> (توفوردی) بهترین نتیجه در کالوس‌زایی به‌دست‌آمد. نتایج حاصل از رویان‌زایی ترب اسبی نشان داد که تعداد رویان‌ها در مراحل کروی، قلبی، اژدری و در‌نهایت تعداد کل رویان‌ها در محیط کشت </strong><strong>B5</strong><strong> حاوی یک میکرومولار </strong><strong>2,4-D</strong><strong> نسبت به محیط کشت </strong><strong>NL</strong><strong> حاوی یک میکرومولار </strong><strong>IAA</strong><strong> (ایندول استیک اسید) بیشتر بود. بهینه‌سازی رشد رویان‌های رویشی، در گیاهانی که از لحاظ جوانه‌زنی بذر با مشکل مواجه‌اند و یا دوره رشد طولانی دارند، در راستای ازدیاد بسیار مهم است. با توجه به موفقیت تولید رویان‌های رویشی ترب اسبی، نتایج این تحقیق می‌تواند نویدبخش امکان تولید و ازدیاد آسان این گیاه در مدت زمان کوتاه‌تر باشد.</strong>