گزینش مورفولوژیکی و مولکولی ژن(های) اعاده‌کننده باروری در جمعیت‌های در حال تفکیک برنج

Abstract

تلفیق روش­های کلاسیک اصلاح نبات و گزینش مبتنی بر نشانگرهای مولکولی، سرعت تولید لاین­های جدید اصلاحی را افزایش خواهد داد. محدودیت ارقام مناسب اعاده­کننده باروری، تعداد کم لاین­های موثر و سازگار و پایه محدود ژنتیکی آن­ها، از مشکلات اساسی در تولید برنج هیبرید به شمار می­رود. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و گزینش بوته­های دارای ژن­های اعاده­کننده باروری در جمعیت­های در حال تفکیک برنج (<em>Oryza sativa</em> L.). انجام شد. بر این اساس، مطالعه ژنوم هسته­ای لاین­های گزینش شده، همراه با بررسی­های مولکولی جهت شناخت لاین­های اعاده­کننده باروری در دو جمعیت حاصل از تلاقی­های متقارب (نعمت×پژوهش // IR58110× پژوهش) و (نعمت×پژوهش//IR60819 × پژوهش) و دو جمعیت حاصل از (×IR60819پژوهش و IR58110×پژوهش) طی دو سال نشان داد که لاین­های R5، R7، R9، R28 و R45 با انجام آزمون­های باروری دانه گرده و خوشه در مجموع دارای باروری بیش از 75 درصد بودند. با بررسی­های مولکولی انجام شده بر روی لاین­ها و ژنوتیپ­های گزینش شده، چهار نشانگر SSR همبسته با ژن­های <em>Rf</em> شامل: RM171، RM3148، RM1 و RM258 الگوی باندی مناسبی را از نظر ژن­های اعاده­کننده باروری ارائه نمودند به طوری که لاین­هایR3 ،R5 ، R7، R9، R18، R25،R27 ،R28 ،R29 و R45 در نسل F₄ حداقل برای دو نشانگر الگوی باندی، مشابه شاهد اعاده­کننده باروری (IR50) را نشان دادند. با تلفیق نتایج حاصل، لاین­های R5، R7، R9، R28 و R45 به عنوان لاین­های دارای پتانسیل مناسب جهت اعاده­کردن باروری شناسایی شدند که با بررسی­های بیشتر در نسل­های آینده می­توانند به عنوان لاین­های مطلوب اعاده­کننده باروری در فرآیند تولید برنج هیبرید مورد استفاده قرار گیرند.