بررسی پارامترهای زیستی کنه تارتن دولکه‌ای، Tetranychus urticae، روی دو گیاه دارای ترکیبات شبه‌هورمون حشرات

Abstract

گیاهان در دفاع از خود در مقابل بندپایان (حشرات و کنه‌ها) ممکن است ترکیباتی را ترشح کنند که سیستم درون­ ریز آنها را مختل کند. اکدیستروئیدهای گیاهی و شبه­ هورمون­ های جوانی از جمله این ترکیبات هستند. گیاه اسفناج به عنوان گیاهی که اکدیستروئیدهای گیاهی را سنتز و ذخیره می­کند و گیاه همیشه­ بهار به عنوان گیاهی که ترکیبات شبه هورمون جوانی را دارد شناسایی شده ­اند. کنه تارتن دولکه­ ای با نام علمی <em>Tetranychus urticae</em> Kochیک آفت پلی ­فاژ در بسیاری از نقاط دنیا است که نسبت به سموم مقاومت پیدا کرده است. از آنجا که شبه‌هورمون‌های حشرات انتخابی عمل می ­کنند و برای محیط زیست سالم هستند بعضی از این ترکیبات می ­توانند با حشره­ کش ­ها رقابت کنند. در این مطالعه، اثر گیاهان اسفناج و همیشه ­بهار روی پارامترهای رشد جمعیت کنه تارتن دولکه ­ای بررسی شد. مطالعات با استفاده از دیسک­ های برگی در شرایط آزمایشگاهی و با 50 تکرار انجام شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت این آفت روی اسفناج و همیشه ­بهار به ترتیب 2188/0 و 0199/0-، نرخ متناهی افزایش جمعیت 244/1 و0980/0، نرخ خالص تولیدمثل52/21 و 74/0 و مدت زمان تکمیل یک نسل 14 و 75/16 روز محاسبه شد. نتیجه تحقیق نشان داد که کنه تارتن به طور منفی تحت تاثیر ترکیبات گیاه همیشه­ بهار قرار گرفت و تنها 10 % از جمعیت آن به مرحله بلوغ رسیدند در حالی که روی میزبان اسفناج، به راحتی رشد خود را کامل نموده و در مرحله بلوغ نیز عملکرد آنها مشابه میزبان ­های اصلی­ اش بود. گیاه همیشه بهار دارای ترکیبات شبه هورمون جوانی است و این ترکیبات روی خصوصیات زیستی کنه <em>T. urticae</em> اثر منفی دارند. لذا از این ترکیبات می توان در مدیریت کنه تارتن دولکه‌ای استفاده نمود.