پاسخ بویایی پسیل آسیایی مرکبات، Diaphorina citri به دو ترکیب شیمیایی گاما-بوتیرو لاکتون و متیل‌سالیسیلات در شرایط آزمایشگاهی

Abstract

توانایی درک و تشخیص ترکیبات فرار در حشرات گیاه‏خوار برای انتخاب گیاه میزبان، پیداکردن جفت و انتخاب میزبان مناسب برای تخم‏ریزی امری حیاتی می‎باشد. در این پژوهش پاسخ بویایی پسیل آسیایی مرکبات Diaphorina citri Kuwayama (Hem.: Psyllidae) به محرک‌های شیمیایی دو ترکیب گاما- بوتیرولاکتون (فرومون جنسی پسیل مرکبات) و متیل سالیسیلات (ترکیب هورمون گیاهی) در هفت غلظت 1000، 100، 10، 1، 1/0، 01/0 و 001/0 میکروگرم بر میلی‎لیتر با استفاده از دستگاه بویایی‎سنج Y- شکل در سال 1390 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج مشخص کرد که ترکیب گاما-بوتیرولاکتون به‌طور معنی‌داری، در غلظت‎های 1000، 100، 10 و 1 میکروگرم بر میلی‎لیتر، حشرات نر پسیل آسیایی مرکبات را به خود جلب کرد. اما حشرات ماده پسیل آسیایی مرکبات به هیچ‎کدام از غلظت‎های این ترکیب جلب نشدند. هم‌چنین غلظت 01/0 میکروگرم بر میلی‎لیتر، ترکیب متیل سالیسیلات به‎طور معنی‎داری سبب جلب حشرات نر و ماده پسیل آسیایی مرکبات شد. غلظت 1000 میکروگرم بر میلی‎لیتر متیل سالیسیلات، برای حشرات نر و ماده پسیل آسیایی دور کننده بود. غلظت‎های 001/0، 1/0، 1، 10 و 100 میکروگرم بر میلی‎لیتر ترکیب متیل سالیسیلات اثری روی رفتار حشرات نر و ماده پسیل آسیایی مرکبات نداشت. ارزیابی ترکیبات شیمیایی موثر بر رفتار پسیل آسیایی مرکبات و دستیابی به ترکیب جلب‎کننده می‎تواند در مدیریت تلفیقی این آفت مهم و مخرب، نقش بسزایی داشته باشد.