بررسی برخی خصوصیات مورفولوژیکی زنبور عسل نژاد ایرانیApis mellifera meda (Hymenoptera; Apidae) در نیمه شمالی ایران

Abstract

زنبورعسل اروپاییL. Apis mellifera تنها گونه‌ای است که در تمامی نقاط جهان به جز مناطق قطبی یافت می‌شود. کشور ایران به دلایل متعددی از جمله شرایط اکولوژیکی و توپوگرافی، قدمت طولانی زنبور داری، داشتن اقلیمی چهار فصل و وسعت، دارای نژاد مستقل زنبور عسل نژاد ایرانی Apis mellifera meda می‌باشد. تحقیق حاضر طی سالهای 1391-1392 با جمع‌آوری 900 زنبور کارگر جوان از 30 کلنی مربوط به 23 شهرستان از استان‌های خراسان شمالی، گلستان، تهران، زنجان و آذربایجان‌غربی صورت گرفت که در آن 16 خصوصیت ظاهری هر زنبور با استفاد از روش بین المللی Ruttner (1988) انجام گرفت. در بررسی‌های آماری تک متغیره با انجام آزمون دانکن، تک تک خصوصیات به صورت مستقل از یکدیگر ارزیابی شدند که نتایج نشان داد طول خرطوم و طول پای عقبی زنبورها از موثرترین خصوصیت متمایز کننده بین گروهها می باشد. ننتایج آنالیزهای آماری تک متغیره و چند متغیره روی زنبورهای مناطق مورد مطالعه نشان داد که بیشترین میزان یکدستی در زنبورهای منطقه خراسان شمالی با 64% و کمترین آن مربوط به زنبورهای مناطق آذربایجان غربی با 36% بود. همچنین همبستگی معنی‌دار و منفی بین خصوصیات ظاهری طول قد و تعداد قلاب‌های بال سمت چپ و راست وجود داشت.