بررسی اثرات کود دامی و مدت آفتاب‏دهی خاک مزارع زعفران بر عملکرد زعفران و جمعیت کنه پیاز Rhizoglyphus robini

Abstract

زعفران گران‏ترین محصول کشاورزی است و مانند سایر محصولات تحت تأثیر برخی عوامل محدود کننده از جمله خسارت آفات خاکزی نظیر کنه <em>Rhizoglyphus robini</em> Claparede (Acari: Acaridae) قرار می‏گیرد. این کنه به دلیل رژیم غذایی چند‏خواری برای مدت طولانی در خاک باقی‏مانده و از مهم‏ترین آفات زعفران به شمار می‏آید. به‏منظور بررسی اثرات کود دامی و مدت آفتاب‏دهی بر جمعیت این کنه و عملکرد گل زعفران، آزمایشی در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با آرایش کرت‏های خرد شده برای مدت چهار سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان گناباد انجام شد. کود دامی به عنوان عامل اول در سه سطح: 0،20 و40 تن در هکتار در کرت‏های اصلی و مدت آفتاب‏دهی با استفاده از پلاستیک شفاف در 5 سطح: 0، 10، 20، 30 و 45 روز در کرت‏های فرعی قرار گرفتند. پس از پایان عملیات آفتاب‏دهی، کاشت زعفران انجام شد و صفاتی شامل جمعیت کنه موجود در یک کیلو‏گرم خاک و عملکرد بر اساس تعداد گل زعفران طی چهار سال اندازه‏گیری شد. نتایج نشان داد اثرات ساده و متقابل هر دو عامل کود گاوی و روز‏های آفتاب‏دهی بر جمعیت کنه و عملکرد زعفران معنی‏دار شد به‏طوری‏که در تمام مدت آزمایش با افزایش مدت آفتاب‏دهی جمعیت کنه کاهش یافت. در سال اول با افزایش مقدار کود گاوی جمعیت کنه کاهش ولی در سال‏های بعد به‏تدریج جمعیت کنه افزایش یافت که این امر احتمالاً به دلیل هم افزایی کود و پلاستیک شفاف اتفاق افتاده است. اثر سال هم بر هر دو صفت معنی‏دار شد و با گذشت زمان جمعیت کنه افزایش یافت. سی روز آفتاب‏دهی بهترین اثر را روی کاهش جمعیت کنه نشان داد. تیمار 20 تن کود گاوی و 30 روز آفتابدهی که در آن بیش‏ترین عملکرد گل و کم‏ترین جمعیت کنه حاصل شد به عنوان برترین تیمار این آزمایش توصیه می‏شود. <br /><em> </em>