تبیین جایگاه حکمروایی یکپارچه کلان‌شهری از منظر امنیت انسانی

Abstract

زمینه وهدف: نقش محوری شهرها و به‌ویژه کلان‌شهرها به‌مثابه موتور توسعه، آن‌ها را آماج تمرکز و تراکم جمعیت، فعالیت و نیز کانون چالش‌ها و مسائل فزاینده‌ای کرده است. بخش عمده‌ای از این چالش‌ها معطوف به امنیت انسانی بوده است. هدف تحقیق حاضر، تبیین ضرورت استقرار مدیریت یکپارچه شهری به‌منظور ارتقا امنیت انسانی در این کلان‌شهرها بوده است. روش: تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی ـ تحلیلی بوده و داده‌های موردنیاز از طریق روش‌های اسنادی و کتابخانه‌ای جمع‌آوری شدند. در تحلیل داده‌ها، علاوه بر روش‌های توصیفی ـ تفسیری، از تحلیل‌های آماری و فضایی (مبتنی بر GIS) استفاده شد. یافته‌ها: 18 کلان‌شهر و مادر شهر منطقه‌ای در حدود 34 درصد جمعیت کل و 5/45 درصد جمعیت شهری ایران را در خود جای‌داده‌اند. به‌علاوه 52 درصد جمعیت کل و 2/76 درصد جمعیت شهری کشور در فاصله 51 کیلومتری این شهرها ساکن شده‌اند. آن‌ها بیشترین نقش را در تولید ناخالص داخلی و تولید ارزش‌افزوده در کشور داشته‌اند. نظام حکمروایی در این شهرها نیز دچار تفرق‌گرایی بخشی و فضایی ـ کارکردی بوده است. نتیجه‌گیری: انباشت سرمایه‌ و تراکم جمعیت در کلان‌شهرها، امنیت انسانی ساکنان آن‌ها را در معرض مخاطرات طبیعی و انسانی گوناگونی قرار داده است. به‌علاوه نظام اداره ناپایدار تفرق‌گرای این شهرها، کارایی لازم برای را در بهبود امنیت انسانی نداشته و به دلیل تضاد منافع و ناهماهنگی در مدیریت مخاطرات فرا قلمروی ناتوان بوده است. ازاین‌رو استقرار حکمروایی مطلوب و یکپارچه برای رفع چالش‌های محتوایی و رویه‌ای در اداره کلان‌شهرها و ارتقا امنیت اجتماعی و انسانی آن‌ها، ضروری است.