عکس‌العمل کلزا به مقادیر مختلف بذر در واحد سطح در شرایط دیم استان کرمانشاه

Abstract

به­منظور بررسی تاثیر میزان‌های مختلف بذر بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد کلزا در شرایط دیم کرمانشاه، آزمایشی در طی دو سال زراعی (1385-1387) اجرا گردید. در هر سال، آزمایش به­صورت فاکتوریل و در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار پیاده شد. تیمارها شامل دو رقم کلزا Brassica napus var. Okapi ،B. juncea var. Lethbridge و شش میزان بذر 6، 8، 10، 12، 14 و 16 کیلوگرم در هکتار بودند. نتایج نشان داد بین دو سال آزمایش از نظر عملکرد دانه، تفاوت معنی­داری مشاهده نگردید. دو رقم از نظر صفات عملکرد دانه، تعداد بوته در متر مربع، تعداد بذر در غلاف، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته دارای تفاوت معنی­دار بودند. میزان­های مختلف بذر نیز از نظر کلیه صفات مورد بررسی به­غیر از تعداد غلاف در بوته تفاوت معنی­دار نشان دادند. از نظر عملکرد دانه در هر دو ژنوتیپ با افزایش میزان بذر مصرفی از 6 کیلوگرم تا 10 کیلوگرم در هکتار روند افزایشی در این صفت مشاهده گردید و سپس با افزایش بیشتر میزان بذر یعنی از 12 کیلوگرم تا 16 کیلوگرم در هکتار روند عملکرد به­صورت کاهشی بود. البته روند افزایش ثابت نبوده است به­عبارتی به همان نسبت که به میزان بذر اضافه گردید، عملکرد دانه افزایش نیافت. نتایج مشابهی برای تعداد بذر در غلاف نیز به­دست آمد با این حال با افزایش میزان بذر از تعداد شاخه در بوته کاسته گردید. اثر متقابل ژنوتیپ در میزان بذر برای صفات عملکرد دانه، تعداد بوته در متر مربع و وزن هزار دانه معنی­دار گردید. بر اساس مقایسه میانگین اثر متقابل، بیش­ترین میزان عملکرد دانه هم در رقم Okapi و هم در رقم Lethbridge در میزان بذر 10 کیلوگرم در هکتار و به­ترتیب به میزان 1292 و 1330 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید.