اثر اسید آسکوربیک روی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه ریحان تحت سمیت آرسنیک

Abstract

در این پژوهش اثر محلول‌پاشی گیاه ریحان با غلظت‌های مختلف اسید آسکوربیک (صفر، 10 و 20 میلی‌مولار) بر درصد اسانس، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، ترکیبات فنلی و تجمع آن‌ها در اندام‌های گیاه، تحت تأثیر تنش آرسنیک صفر (شاهد)، 40، 80 و 120 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک با هدف ارزیابی تأثیر کاربرد اسید آسکوربیک بر کاهش سمیت آرسنیک در گیاهان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که اعمال تیمارهای ساده آرسنیک و محلول‌پاشی اسید‌آسکوربیک بر تمامی صفات مورد بررسی به جزء گایاکول پراکسیداز تأثیر معنی‌دار داشتند. افزایش سطوح آرسنیک باعث کاهش 37/10 درصدی کلروفیل فلورسانس و افزایش 42/71 درصدی در آسکوربات پراکسیداز نسبت به شاهد گردید. برهمکنش اسید آسکوربیک و آرسنیک بر درصد اسانس، شاخص کلروفیل، کارتنوئید، کربوهیدرات، کاتالاز و پراکسیداز معنی‌دار شد. اسید‌آسکوربیک به‌خصوص در سطح 20 میلی‌مولار باعث بهبود پارامتر‌های اندازه‌گیری شده در تنش آرسنیک گردید. بیشترین درصد اسانس (50/1درصد)، شاخص کلروفیل (05/15) و کارتنوئید (96/7 میلی­گرم بر گرم وزن تر) از تیمار محلول‌پاشی 20 میلی‌مولار اسید آسکوربیک در شرایط عدم تنش (شاهد) حاصل شد. همچنین بالاترین سطح اسید‌آسکوربیک (20 میلی‌مولار) در شرایط تنش شدید آرسنیک (120 میلی‌گرم در کیلوگرم خاک) مقدار کربوهیدرات، آنزیم‌ کاتالاز و پراکسیداز را به‌ترتیب 28/13، 75 و 84/53 درصد نسبت به‌عدم محلول‌پاشی در شرایط تنش مشابه کاهش داد. بنابراین با استناد به یافته‌های مطالعه حاضر و همچنین انجام تحقیقات تکمیلی می‌توان محلول‌پاشی اسید‌آسکوربیک را جهت بهبود رشد و کاهش تجمع آرسنیک در بافت‌های مختلف ریحان به‌صورت تجاری استفاده کرد.