تأثیر قارچ شبه‌میکوریزی Piriformospora indica روی برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک گیاه برنج تحت شرایط نرمال و تنش خشکی

Abstract

قارچ­های میکوریزی با فراهم نمودن سطح جذب‌کننده وسیع‌تر برای انتقال عناصر غذایی موجود در خاک به ریشه گیاهان، سبب بهبود رشد گیاه می‌گردند. قارچ P. indica به‌عنوان یک قارچ اندوفیت شبه‌میکوریزی باعث تحریک رشد بسیاری از گونه‌های گیاهی گردیده و همچنین مقاومت به تنش‌های زیستی و غیرزیستی را افزایش می‌دهد. هدف از اجرای این پژوهش بررسی امکان کلونیزاسیون ریشه گیاه برنج توسط قارچ اندوفیت P. indica و تأثیر آن در بهبود رشد و افزایش برخی پارامترهای مورفولوژیکی گیاه برنج در شرایط نرمال و تنش بود. این بررسی به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه پژوهشکده بیوتکنولوژی اصفهان اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل دو سطح قارچ (تلقیح و عدم‌تلقیح) و 3 سطح خشکی (ظرفیت زراعی، 25% ظرفیت زراعی و 50% ظرفیت زراعی) بود. نتایج حاصله نشان داد که قارچ P. indica قادر به کلونیزاسیون ریشه گیاه برنج می‌باشد و تلقیح با قارچ سبب افزایش بیوماس قسمت‌های هوایی و ریشه گیاهان تلقیح شده نسبت به گیاهان شاهد گردید، به‌طوری‌که در شرایط تنش خشکی شدید وزن خشک اندام هوایی و ریشه در گیاهان تلقیح شده نسبت به شاهد به‌ترتیب 47 و 63 درصد افزایش نشان داد. همچنین در شرایط تنش شدید محتوای نسبی آب گیاهان تلقیح شده 19% بالاتر بود. نتایج بر نقش مؤثر این قارچ در بهبود خصوصیات گیاه برنج تحت شرایط تنش خشکی به‌ویژه در شرایط تنش شدید (25% ظرفیت زراعی) دلالت داشت. با توجه به این نتایج به ‌نظر می‌رسد برنج نیز یکی از میزبان‌های این قارچ محسوب می‌شود و قارچ می‌تواند امکان کشت برنج را در سایر مناطق ایران فراهم آورد. همچنین بهبود رشد در گیاهان تلقیح ­شده نیاز به استفاده از کودهای شیمیایی را در کشت برنج کاهش خواهد داد.