کارآیی روش‌های استخراج و فعالیت ضدباکتریایی ساپونین‌ها‌ در گونه ( Silene bupleuroides L. (Caryophyllaceae

Abstract

جنس Silene L. با بیش از 2200 گونه، بزرگ­ترین جنس تیره Caryophyllaceae در دنیاست که بیشترین پراکنش آن در نیمکره شمالی، اروپا، آسیا و آفریقای شمالی می­باشد. در حدود 110 گونه از این جنس در ایران رویش دارند و تقریباً 35 گونه با پراکنش جغرافیایی محدود بومی ایران هستند. از متابولیت­های ثانویه فراوان در این گیاه می­توان به ترکیبات ساپونینی اشاره کرد. در این تحقیق ساپونین موجود در بخش­های هوایی گونه Silene bupleuroides L. با سه روش مختلف و سیستم­های حلال متفاوت استخراج شد. نتایج نشان داد که قابلیت حلالیت و پایداری ساپونین­ها تحت تأثیر ویژگی­های حلال قرار می­گیرد و استفاده از حلال­های مختلف باعث حذف برخی ترکیبات زائد و نیز افزایش راندمان استخراج می­شود. سنجش کمی ترکیبات ساپونینی به روش اسپکتروفتومتری و سنجش کیفی آن­ها به روش کروماتوگرافی لایه نازک انجام شد. نتایج کروماتوگرافی حاکی از وجود پنج نوع ساپونین در گونه S. bupleuroides بود و یک لکه با 33/0Rf =، به­عنوان اصلی­ترین ترکیب ساپونینی آن شناسایی شد. فعالیت ضدباکتریایی ساپونین­های این گونه گیاهی در برابر چهار سویه مختلف باکتری گرم مثبت و منفی شاملProteus vulgaris ، Citrobacter amalonaticus، cereus Bacillus و Enterobacter aerogenes به روش انتشار دیسک مورد بررسی قرار گرفت. باکتری­های Proteus vulgaris و Citrobacter amalonaticus بیشترین حساسیت را نسبت به ترکیبات ساپونینی این گونه نشان دادند.