ارزیابی تنوع مورفولوژیک برخی از جمعیت‌های لاله ‌وحشی ایران (Tulipa spp. L.) با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیک

Abstract

گل لاله یکی از مهم­ترین گل­های پیازی در جهان بوده و از پراکنش بالا در بسیاری از مناطق ایران برخوردار است. این جنس از خانواده سوسنیان و نزدیک 100 گونه دارد؛ که از این بین 19 گونه آن از ایران گزارش شده­ است. در این پژوهش، تنوع مورفولوژیکی 49 جمعیت از 9 گونه گل لاله موجود در ایران که از 12 استان کشور جمع‌آوری شده بود، ارزیابی شد. نتایج به­­دست آمده از تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک کمی (ارتفاع کل ساقه، ارتفاع گیاه، قطر ساقه، طول برگ، مساحت برگ، تعداد برگ، طول گلبرگ، مساحت گلبرگ، ارتفاع پرچم، طول مادگی، ارتفاع سوخ، قطر سوخ) ارزیابی شده، نشان داد که اثر گونه و جمعیت در کلیه صفات معنی‌دار بود و صفات مساحت گلبرگ و طول گلبرگ به­ترتیب بیشترین و کمترین ضریب تغییرات را به­میزان 09/47 و 77/6 نشان دادند. تجزیه خوشه‌ای جمعیت‌ها را به پنج گروه تقسیم نموده و محاسبه ضریب همبستگی داده‌ها میزان همبستگی بالا و مثبتی را در بین بیشتر صفات مورد مطالعه نشان داد. با توجه به نتایج ضریب همبستگی، بیشترین همبستگی (97%) بین ارتفاع کل ساقه و ارتفاع گیاه به­دست آمد که در سطح 1% معنی­دار بود. صفت کیفی رنگ گل نیز میزان تنوع رنگ بالایی در بین گونه‌ها و شدت رنگ متفاوت در درون گونه‌ها را نشان داد. نتایج این پژوهش می‌تواند در مدیریت نگهداری ژرم‌پلاسم­ها و همچنین تعیین ارتباط بین گونه‌ها مفید باشد.