بررسی تنوع مرفوفیزیولوژیک توده¬های گل محمدی (Rosa damascene) از مناطق مختلف ایران

Abstract

به‌منظور ارزیابی صفات مرفوفیزیولوژیک 32 توده گل محمدی، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه ساعتلوی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ارومیه در دو سال زراعی 87-1386 انجام گردید. تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد که عملکرد وزن تر گل، زاویه شاخه فرعی با اصلی، طول برگچه، طول و تراکم خار در ساقه، نسبت طول به عرض گوشوارک، نسبت طول به عرض غنچه، نسبت طول به عرض میوه، تعداد پرچم در هر گل، طول دمگل، قطر تاج پوشش، تعداد گلبرگ و درصد ماده خشک گل حداقل اختلاف آماری معنی‌داری (0.05≥p) در بین سال‌های ارزیابی، توده‌های مناطق مختلف و اثر متقابل آن‌ها داشتند. تجزیه تابع تشخیص همانند تجزیه خوشه‌ای، توده‌ها را به دو گروه منتسب نمود. میانگین توده‌های گروه اول به استثنای صفات نسبت طول به عرض گوشوارک، تعداد گلبرگ و درصد ماده خشک گل بیش­تر از میانگین کل بود. توده‌های برتر این گروه ایلام و اصفهان 10 به ترتیب با 23/3 و 49/2 تن در هکتار عملکرد تر گل، در بین کلیه توده‌ها از بالاترین مقدار برخوردار بودند. به علاوه برترین توده‌های گروه دوم مربوط به اردبیل و فارس 1 به ترتیب با 33/2 و 31/2 تن در هکتار بود. توده‌های لرستان و کهکیلویه و بویراحمد به ترتیب با 24/0 و 37/0 تن در هکتار از کم­ترین عملکرد تر گل برخوردار بوده و در گروه دوم قرار داشتند. 63 درصد از کل تغییرات، توسط سه مولفه اول در تجزیه به مولفه‌های اصلی تبیین شد. عملکرد تر گل با زاویه شاخه فرعی با اصلی (0.47**=r) و قطر تاج پوشش (r=0.65**) همبستگی مثبت و با درصد ماده خشک گل (r=-0.48**) همبستگی منفی بسیار معنی‌داری داشتند. در تجزیه رگرسیون، صفت قطر تاج پوشش با بالاترین ضریب مثبت (b1=0.60**) و درصد ماده خشک گل با کم­ترین ضریب منفی (b2=-0.41**) دارای همبستگی بسیار معنی­دار با عملکرد تر گل بوده و در مدل نهایی باقی ماندند.