تحولات ساختاری پلیس در قانون آیین دادرسی کیفری 1392

Abstract

زمینه و هدف: نهاد پلیس اولین و از مهم‌ترین نهادهای نظام عدالت کیفری است که در طول دادسرا قرار داشته و عهده‌دار انجام تحقیقات مقدماتی در چرخه کیفری با نظارت مقامات دادسرا است. روش تحقیق: این تحقیق از نظر هدف کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. یافته‌ها: نقش پلیس یا ضابطان دادگستری در فرآیند کیفری منحصر به کشف جرم، دستگیری مجرمان و تحقیق و بازجویی از آنان نیست، بلکه علاوه بر وظایف قضایی وظایف اداری نیز انجام می‌دهند. در خصوص تفکیک پلیس اداری از پلیس قضایی، در کشورهای مختلف دو رویکرد متفاوت دیده می‌شود. رویکرد اول تفکیک کامل پلیس قضایی از پلیس ملی و وابستگی و تابعیت کامل آن به دادگستری است. به‌نحوی‌که پلیس قضایی بخشی از سازمان قضایی کشور محسوب می‌شود. رویکرد دوم جدا بودن پلیس قضایی از قوه قضاییه و تابعیت آن به پلیس ملی است. تا قبل از انحلال پلیس قضایی در سال 1369 در ایران نیز اصل بر تفکیک این دو پلیس از هم بود. با انحلال پلیس قضایی ساختار و تشکیلات پلیس در ایران نیز تغییر یافت که البته با مشکلات فراوانی نیز همراه بوده و عدم تفکیک پلیس اداری از قضایی منجر به سردرگمی مأموران پلیس در انجام وظایف قانونی و دستورات قضایی شده بود. قانون‌گذار در جهت مرتفع نمودن برخی از این مشکلات با پیش‌بینی مقرراتی در قانون جدید آیین دادرسی کیفری درصدد ایجاد تحولاتی در ساختار پلیس ایران برآمده است. نتایج: قانون‌گذار در قانون جدید با پیش‌بینی ایجاد پلیس اطفال و نوجوانان، تخصصی شدن ضابطین و لزوم برخی آموزش‌ها برای ضابط تلقی شدن، در جهت ایجاد تحولات ساختاری گام برداشته است.