قدرت نرم در گفتمان امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

Abstract

انقلاب اسلامی ایران، شکل جدیدی از معادله قدرت را در سیاست بین الملل ایجاد نمود. این امر براساس شاخص ها و نشانه های ایدئولوژیک و ساختار سیاسی جمهوری اسلامی سازماندهی شد. از سوی دیگر می توان بر این امر تاکید داشت که بسیاری از شاخص ها و نشانه های امنیت سازی در ایران واکنشی نسبت به تهدیدات بین المللی، منطقه ای و داخلی محسوب می شود. به این ترتیب گفتمان امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران از یک سو مربوط به شاخص ها و نشانه های ساختاری- ایدئولوژیک آن بوده و از سوی دیگر می توان آن را واکنشی نسبت به تهدیدات متنوع امنیتی علیه جمهوری اسلامی ایران دانست.

در این مقاله تلاش می شود تا شاخص های مربوط به امنیت سازی از طریق «گفتمان مقاومت» مورد توجه قرار گیرد. این گفتمان یکی از شاخص های قدرت سازی در برابر تهدیدات تلقی می شود. از سوی دیگر می توان بر این امر تاکید داشت که گفتمان امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در برابر سطوح تهدیدات متنوع مبتنی بر بهره گیری از شاخص های قدرت نرم می باشد. گفتمان مقاومت نمادی از قدرت نرم در روند امنیت سازی و در مقابله با تهدیدات امنیتی محسوب می شود. از آنجایی که گفتمان امنیت ملی ایران ماهیت نامتقارن دارند، باید آن را در قالب «عدم تقارن فرهنگ محور» مورد ارزیابی قرار داد. این رهیافت توسط نظریه پردازنی همانند کیگان و هانتینگتون ارایه شده است. براساس این رهیافت هر کشور و نظام سیاسی برای خود تصویر ذهنی خاصی از تهدید و امنیت دارد که براساس شاخص های فرهنگی و هویتی آن کشور با تهدیدات مقابله می شود. این امر بر «تمایز کشورها» در رفتار امنیتی و استراتژیک تاکید دارد. در این مقاله تلاش می شود تا رابطه بین قدرت نرم و کنش عدم تقارن فرهنگ محور برای مقابله با تهدیدات در سیاست امنیتی ایران مورد توجه و تحلیل قرار گیرد