محیط رسوبی سازند قلی در حوضه البرز (ناحیه رباط قره‌بیل)، شمال خاور ایران

Abstract

این مطالعه بر اساس مشاهدات صحرایی، پتروگرافی برش‌های نازک، ساخت‌های رسوبی و مطالعات پالینولوژیکی صورت گرفته است. بر اساس مطالعات انجام‌شده 4 مجموعه رخساره سنگی شناسایی گردید. سازند قلی در منطقه مورد مطالعه از تناوب شیل‌های -ضخیم تا نازک‌لایه، ماسه‌سنگ‌های ‌متوسط تا نازک‌لایه، سنگ‌آهک‌های ماسه‌ای، سیلتستون‌های لامینه‌ای و سیل دیابازی تشکیل شده است. این مجموعه رخساره‌های سنگی از آرکوز-ساب‌آرکوز، سنگ‌آهک آلوکم‌دار ماسه‌ای، سیلتستون و شیل تشکیل شده است. با توجه به ویژگی رخساره‌های سنگی، ساخت‌های رسوبی و تغییرات عمودی رخساره‌های سازند قلی، یک شلف تحت تاثیر امواج و توفان به عنوان محیط رسوب‌گذاری این سازند پیشنهاد می‌شود. بر این اساس، محیط رسوبی سازند قلی از پهنه ساحلی تحتانی با رخساره‌های تحتانی و میانی (با چینه‌بندی مورب پشته‌ای، سطح فرسایشی، لامیناسیون موازی و لامیناسیون مورب ریپلی) تدریجا" به یک پهنه ساحلی فوقانی با رخساره فوقانی (با چینه‌بندی مورب تقعری، ریپل‌مارک موجی، لامیناسیون موازی، دانه‌بندی تدریجی عادی، لامیناسیون مورب تابولار و گوه‌ای شکل) تحول یافته است که جریان‌های ناشی از توفان و امواج نقش بسزایی در فرایند‌های حمل و نقل رسوبات و ته‌نشینی مجدد آن‌ها ایفا نمودند. هم‌چنین، بررسی‌های آماری بر روی پارامترهای پالینولوژیکی شامل درصد فیتوکلاست، مواد آلی بی‌شکل و پارامتر تغییرپذیری نشان-دهنده یک روند عمومی کم ‌ژرفا‌شونده از قاعده به سمت راس توالی مورد مطالعه است. مقایسه فراوانی نسبی پالینومورف‌های دریایی با عناصر پالینولوژیکی خشکی نشان‌دهنده فراوانی کم‌تر آکریتارک‌ها و کیتینوزواها نسبت به کریپتوسپورها و خرده‌های گیاهی است که نشان‌گر نهشته شدن سازند قلی در محیط دریایی کم‌ژرفا است.