رخساره های توفانی در بخش آغازین سازند نیور (سیلورین پایینی) در جنوب غرب کاشمر

Abstract

بخش زیرین سازند نیور واقع در کوه بوغو در جنوب غرب کاشمر و در زون ایران مرکزی، از 200 متر شیل، سنگ­آهک و ماسه­سنگ تشکیل شده است. بررسی­های میکروسکوپی و میدانی منجر به شناسایی ویژگی­های بافت، ساخت (فیزیکی و بیولوژیکی) و ترکیب مرتبط با جریانات توفانی در بخش­های آغازین بخش زیرین سازند نیور شده است. از جمله این شواهد می­توان به چینه­بندی مورب پشته­ای، کنگلومرا با دانه­ها اینتراکلست با سطح زیرین فرسایشی و دانه­بندی تدریجی اشاره کرد. بر پایه این ویژگی­های رسوبی و توالی عمودی رخساره­ها مدل رسوبی نهشته­های توفانی نزدیک به خاستگاه برای رخساره­های مورد بررسی پیشنهاد شد. با توجه به جایگاه ایران مرکزی در طی اردویسین و سیلورین که در عرض­های جغرافیای دیرینه نزدیک 30 درجه جنوبی واقع بوده است، توفان­های استوایی توانسته‌اند این مناطق را زیر تاثیر قرار دهند. این نهشته­ها در یک محیط رمپ در خرده صفحه ایران مرکزی واقع در شمال گندوانا تشکیل شده­اند. شناسایی رخساره­های توفانی در رسوبات سیلورین در شمال بلوک طبس افزون بر جغرافیای دیرینه می­تواند در رابطه با شرایط آب و هوای دیرینه نیز دارای اهمیت باشد. به طوری­که گرم­شدگی اوایل سیلورین باعث ایجاد توفان­های سیکلونی در اقیانوس­ها و بر جا گذاشتن نهشته­های توفانی شده است.