تعیین رخساره های مخزنی در سنگ های کربناته بر اساس منحنی های تزریق جیوه و انواع تخلخل در سازندهای دالان و کنگان، میدان گازی پارس جنوبی

Abstract

حرکت سیالات در سنگ مخزن تابع شبکه­ی منفذی در برگیرنده است. منحنی­های تزریق جیوه برای ارزیابی سنگ مخزن، تفـکیک سنگ­های با قابلیت مخزنی از انواع غیر مخزنی و تعیین ویژگی­های شبکه­ی منفذی (فضای بین دانه­ای و داخل دانه­ای و گلوگاه­ها) مورد استفاده قرار می­گیرند. این منحنی­ها به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط میان خصوصیات رسوبی و مخزنی سنگ (قابلیت هدایت سیالات در سنگ مخزن) مورد استفاده قرار می­گیرند. در این مطالعه برای برقراری ارتباط میان ویژگی­های رسوبی و مخزنی، منحنی­های فشار مویینه بر اساس خصوصیات مویینه رده­بندی شده­اند. پس از مشخص کردن شاخص­هایی از منحنی­های فشار مویینه که مبین خصوصیات شبکه­ی منفذی هستند رده­بندی آن­ها با استفاده از روش آنالیز خوشه­ای (MRGC) انجام شد. بدین ترتیب شش رخساره­ی منفذی در سنگ مخزن شناخته شده و سپس بافت رسوبی و نوع تخلخل اصلی در هر دسته با مطالعات پتروگرافی تعیین شده است. در گام آخر منحنی­های آب - هوا حاصل از آزمایش­های سانتریفیوژ، برای تعیین قابلیت عبوردهی سیالات در سنگ مخزن مطالعه و به طور جداگانه رده­بندی شده­اند. این رده­بندی بر اساس تغییرات فشار مویینه در مقادیر متفاوت از اشباع شدگی انجام شده است. با مقایسه­ی رخساره­های منفذی تعیین شده و منحنی­های فشار مویینه­ی هوا - آب اثر خصوصیات شبکه­ی منفذی بر رفتار آب اشباع شدگی در سنگ مخزن بررسی شده است. هماهنگی خصوصیات منحنی­های سانتریفیوژ با رخساره­های منفذی، نشان دهنده­ی اهمیت انواع تخلخل و ساختار شبکه­ی منفذی (به خصوص هندسه­ی گلوگاه­ها) در ویژگی­های مخزنی و رفتار اشباع شدگی سنگ مخزن است. این پژوهش نشان می­دهد تفاوت­ها در شرایط و نوع آزمایش­ها موجب اختلافاتی در نتایج می­شود اما خصوصیات مویینه به شدت تحت تأثیر ساختار شبکه­ی منفذی است. این روش برای مطالعات مخزنی و رده­بندی رخساره­های مخزنی قابل استفاده است و می­تواند در کاهش ناهماهنگی­های میان رخساره­های زمین­شناسی و خصوصیات جریانی سنگ در مخازن کربناته مفید باشد. در نتیجه، کیفیت سنگ مخزن و رفتار آب اشباع شدگی تابعی از ویژگی­های شبکه­ی منفذی هستند که خود به شدت تحت تأثیر تغییرات بافت رسوبی و عوارض دیاژنزی سنگ می­باشد.