تحلیل فضایی کیفیت مسکن در شهر ارومیه با استفاده از روشHOT SPOT

Abstract

شناخت مسائل کیفیت مسکن در کنار سایر مسائل، از موارد اساسی در برنامه‌ریزی مسکن است. مسکن مکانی فیزیکی است و به عنوان سر پناه، نیاز اولیه و اساسی خانوار به حساب می‌آید.در این سرپناه کمیت و کیفیت مسکن گویای وضعیت اجتماعی_اقتصادی شهری است. مسکن به عنوان جزئی از توسعه اقتصاد ملی مطرح است. پرداختن به شاخص­های مسکن را می‌توان اصلی‌ترین ابزار برنامه‌ریزی واز حساس‌ترین مراحل برنامه‌ریزی دانست. عرصه مسکن به منظور تأمین رشد اجتماعی، علاوه بر واحد مسکونی، محیط پیرامون آن را نیز در برمی‌گیرد. مسلماً شناسایی سطوح کیفیت مسکن در مناطق مختلف شهری گامی موثر در تبیین سطوح کیفیت زندگی و حس رضایت‌مندی ساکنین شهرها است. شاخص‌های مورد بررسی در این پژوهش شامل مسکن امن با پایداری و دوام سازه‌ای و فضایی مناسب برای زندگی است. در مقاله حاضر تلاش بر این است که کیفیت مسکن در کلان‌شهر ارومیه بر اساس آمار موجود ارزیابی شود. بدین منظور از روش توصیفی و تحلیلی با استناد به داده­های موجود در مرکز آمار ایران استفاده شده است. پس از تبدیل داده­های خام به 35 شاخص، تحلیل عاملی در نرم‌افزار Spss انجام و چهار عامل به عنوان عوامل اصلی و چهار عامل به عنوان عوامل فرعی شناخته شد .نتایج تحلیل عامل­های در محیط GIS نشان‌دهندۀ توزیع نابرابر و نامناسب شاخص­های کیفی مسکن در میان شهروندان شهر ارومیه است.بدین ترتیب که 21/18 درصد از حوزه­های شهری ارومیه جزو حوزه­های خیلی محروم، 18/18 درصد محروم، 53/53 درصد متوسط، 18/13 درصد برخوردار و 57/9 درصد کاملاً برخوردار هستند. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که خوشه‌های محروم در مناطق سه و دو و خوشه­های برخوردار در مناطق یک و چهار استقرار یافته اند. این وضعیت حاکی از وجود فاصله طبقاتی و دوگانگی در فضای شهری و تفاوت در برخورداری شاخص­های مسکن شهری ارومیه در سال 1395 است.