توزیع فضایی جمعیت و نظام سلسه مراتبی شهرهای ایران 1390-1335

Abstract

جمعیت شهرنشین در مدت زمان حدود پنجاه و پنج سال، از اولین سرشماری در سال 1335 تا سرشماری سال 1390، بیش از 8 برابر شده و ضریب شهرنشینی را به بیش از دو برابر افزایش داده است. بیشترین رشد سالیانه شهری شدن جمعیت در فاصلة بین دو سرشماری 1355 و 1365 بوده است. از نظر طبقه­بندی جمعیتی شهرها، دستة شهرهای کوچک با جمعیت کمتر از 25 هزار نفر، از نظر تعداد در طول هفت سرشماری رشد داشته اما از جهت سهم در جمعیت شهری کشور کاهش قابل توجهی را تجربه کرده­اند. در مقابل، سهم جمعیت شهرهای بزرگ و کلانشهرها افزایش یافته است. کلانشهر تهران، به عنوان مرکز جذب جمعیتی در این دورهها عمل کرده و با بقیة شهرهای بزرگ از جنبة جمعیتی، فاصلة زیادی داشته است. شاخص اولویت شهری، همواره بیش از 1 بوده گرچه تفاوت­های زیادی در استان­های کشور وجود داشته است که شاخص­های شهرنشینی این تفاوت­ها را به طور دقیق­تر نشان می­دهند. گرچه یافته­های این بررسی نشان می­دهد که توزیع نقاط شهری در کشور و در استان­ها متعادل­تر شده است، جمعیت شهری متمرکزتر گردیده است.