بررسی رژیم بادی و پتانسیل حمل ماسه به منظور شناسایی اشکال تپه‌های ماسه‌ای

Abstract

رسوبات بادی در حدود 6 درصد از سطح زمین را تحت گستره خود قرار داده است که حدود 97 درصد آن در مناطق خشک قرار گرفته است و به طور متوسط حدود 20 درصد از مناطق خشک جهان به وسیله این رسوبات پوشیده شده است. شدت و جهت باد غالب می-تواند در رسوب‌گذاری تاثیرگذار باشد و در نهایت در شکل‌گیری تپه‌های ماسه‌ای بسیار مهم است. با توجه به این که رسوبات حمل شده توسط باد خسارات و اثرات زیان‌باری دارد لزوم بررسی آن‌ها از اهمیت قابل توجه‌ای برخوردار می‌باشد. در این تحقیق از روش فرایبرگر و با استفاده از نرم‌افزارهای 7.0 WR PLOT و 2013 MATLAB به ارزیابی رژیم بادی در منطقه ارگ بلند کاشان پرداخته شده است و از داده‌های بادسنجی پنج ایستگاه نزدیک به منطقه مورد مطالعه استفاده شد. نتایج (برآیند پنج ایستگاه) بیانگر حاکمیت بادهای شرقی-غربی می‌باشد و هر یک از ایستگاه‌ها یک نوع رژیم بادی را نشان می‌دهند. درصد فراوآنی بادهای آرام به ترتیب در ایستگاه‌های جنگلبانی (77/32)، قم (05/40)، گرمسار (83/44)، اردستان (15/50) و کاشان (04/77) افزایش می‌یابد. بعد از بادهای آرام در منطقه بیشترین فراوانی مربوط به کلاس 11-7 نات است در حالیکه کلاس 17-11 نات (شاخص فرسایندگی 6/992) موثرترین کلاس فرسایش بادی در منطقه است. ایستگاه جنگلبانی بادرود با 81/441 واحد برداری و ایستگاه کاشان با 02/40 به ترتیب بیشترین و کمترین پتانسیل حمل ماسه را نشان دادند. مقایسه تطبیقی یافته‌های این پژوهش با بررسی‌های دیگر مناطق جهان بیانگر این است که پتانسیل حمل ماسه در محدودة ارگ بلند کاشان زیاد نیست و در حالت کلی می‌توان گفت که در کلاس کم-متوسط قرار گرفته و بیشترین تطابق نوع رژیم بادی ( DPt و UDI) در نزدیکی ایستگاه کاشان و جنگلبانی بادرود در قالب تپه‌های خطی و عرضی مشاهده شد. همچنین یافته‌ها نشان دهندة این است که بین نتایج حاصل از محاسبات به شیوة فرایبرگر و کلاس‌های سرعت نسبت به نرم افزار گلماسه‌نما (3.0 Sand Rose Graph) به صورت کامل تطابقی وجود ندارد.<br /><br />