استفاده از کانی‌های رسی در منشایابی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز نوکنده)

Abstract

اجـرای سیاستهای مدیریتی و کنترل رسوب یک نیازمندی به شمار می‌آید و لازمه این برنامه‌ها شناسایی و کسب اطلاع از اهمیت نسبی منابع رسوب و در نتیجه شناسایی مناطق بحرانی در درون آبخیز است. در این تحقیق رسوبات نهشته شده در پشت سازه احداثی کنترل رسوب بر روی آبراهه اصلی حوزه آبخیز نوکنده واقع در استان گلستان مورد بررسـی قرارگـرفتند. هـدف از این تحقیـق تفکیک منـابع رسـوب با استفـاده از روش منشـایـابی است. ابتـدا با توجه به اطلاعات موجود و تلفیق نقشه‌های سنگ‌شناسی، کاربری اراضی، فرسایش و شیب، نقشه واحد کاری تعیین شد و در هر واحد کاری به تعداد حداقل سه نمونه رسوب برداشت گردید. سپس نمونه‌ها در آزمایشگاه بروش دیفراکسیون اشعه ایکس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و 9 کانی رسی بر اساس روشهاى آمارى کروسکال والیس و تابع تشخیص مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج به دست آمده بیانگـر تفکیک مناسب منابع رسوب بوده به طوریکه2 کانی رسی مسکویت و کوارتز توانسته‌اند 100% منابع رسوب را از هم تفکیک نمایند. میانگین خطای نسبی کم، ضریب کارایی بالای مدل یاد شده و همچنین همخوانی خوب نتایج با مشاهدات صحرایی نشان میدهد که روش منشایابی بهره‌گیری شده در این بررسی روشی ارزشمند برای تفکیک منابع رسوب در این حوزه آبخیز می‌باشد. نتایـج همچنین نشان می‌دهد که استفاده از ترکیبی از خصوصیات منشایاب، میزان تفکیک منابع رسوب را به میزان قابل توجهی نسبت به هر یک از خصوصیات فردی بالا برده است.