یادداشت سردبیر

Abstract

سیل فاجعه آمیز پنجم فروردین 1398 شیراز، و سیل هایی که در بسیاری از استان های کشورمان در همان ماه روان گشت، بار دیگر یادآور این اصل پذیرفته شده است که باید به هر بخش از سرزمین به گونه ی آبخیز، و به هر آبخیز، به گفته ی نگریست و آن را بخردانه، یا به دیگر عبارت به صورتی پایدار مدیریت کرد. هرچند » دیده ی تحقیق « سعدی شیرازی، به بیشتر اقدام های آبخیزداری در دهه ی 1340 و حتی چند دهه پس از آن برای کاهش رسوب گیری آبگیر سدها و افزودن عمر سودمند آنها بوده است، خوشبختانه با فزونی دانش دست اندرکاران، و به ویژه بهادادن به پژوهش های آبخیزداری، اکنون هر آبخیز یک سامانه ی پویا در نظر گرفته شده، و برای آن طرحی جامع تهیه می گردد. شایان یاد آوری است که دگرگونی های اقلیمی، که به تغییر روندهای بارندگی و خشکسالی منجر می شود، به گمان غالب در ایجاد و شدت یافتن سیل های روان گشته از آبخیزها تأثیر دارد، یافته یی که برخی انگاره های به ظاهر تأیید شده را به پرسش خواهد کشید. اگر به گونه ای بنیادین به مدیریت سیلاب بنگریم دو دید کلی خودنمائی می کنند: چگونه با کمترین کوشش و بیشترین دید مهندسی(؛ با چه تمهیداتی این تهدید را به ( » از شر آن در امان بمانیم «، سرعت، از تلفات و زیان های سیل بکاهیم دید آبخیزداری(. این دیدگاه ( » و از نقمت نعمت، از زحمت رحمت، و از عذاب عذب به دست آوریم « فرصت تبدیل کنیم مهم به ویژه در سرزمین کم آب ما، که با خشک سالی های دراز هنگام و پی درپی دست به گریبان است بخردانه تر از گزینه ی » گزارش کارشناسی بررسی علل و عوامل وقوع سیل پنجم فروردین ماه 1398 دروازه قرآن شیراز « . دیگر به نظر می رسد که به صورتی مستدل و موشکافانه به وسیله ی کانون کارشناسان دادگستری استان فارس ) 25 خرداد 1398 ( تهیه شده، به نقش مثبت یکی از کارهای مرسوم آبخیزداری، درخت کاری در پادگانه های تراز و برپایی بندهای بازدارنده، اشاره می نماید:<br />از مهم ترین و مؤثرترین اقدامات شهرداری شیراز طی سنوات گذشته در حوضه آبخیز دروازه قرآن، جنگل کاری به ویژه دربخش شرقی حوضه آبخیز بوده است که این اقدام سبب کاهش مقدار رواناب در محدوده مذکور شده است. همچنین ده مورد بند کنترلی)چک دم(به صورت خشکه چین با مصالح سنگ لاشه در یکی از زیر حوزه های شرقی مسیل اصلی نیز احداث گردیده، که این امر درحین بارندگی پنجم فروردین 98 درحوزه آبخیزمورد نظر، موجب مهار بخشی از رواناب زیر حوزه مذکور شده است. پرکردن مسیل پایاب دروازه ی قرآن به منظور خیابان کشی، سیلابی را که پیشتر به آبیاری سیلابی موستان های سیل آباد « گفتنی است که .» و تغذیه ی طبیعی آبخوان)های( آن می رسید، به مرگ آفرین 22 نفر )آمار پزشکی قانونی( تبدیل شد. شوربختانه اندرز همشهری اندیشمندمان سعدی شیرازی را به هیچ گرفته ایم :<br />ای آن که خانه بر ره سیلاب کرده ای برخاک رودخانه نباشد معولی<br />و از آن فراگیرتر:<br />ویلیام بل کی ) 1752 تا 1827 میلادی(. .» برای سروری بر طبیعت، باید برده آن بود «<br />امیداست این رخدادهای عبر ت انگیز دیدگان ما را بیشتر گشوده باشد و چند واحد درس آبخیزداری/آبخوان داری را بر برنامه های آموزشی دانشکده های مهندسی عمران بیافزاییم.<br /> سید آهنگ کوثر