ارزیابی تغییر زمانی و مکانی آب سطحی مازاد در برخی از آبخیزهای استان اردبیل

Abstract

ارزیابی تغییر کمی منابع آب سطحی در مقیاس زمان و مکان در برخی از آبخیزهای استان اردبیل، امکان موازنه و تخصیص بهینه­ی منابع آب را در وضعیت فعلی و آینده فراهم خواهد آورد. مدیران منابع آب نیازمند دست‌رسی به اطلاعات اعتمادکردنی از میزان آب دست‌رس و مصرف‌های آن برای تصمیم‌گیری در تخصیص این منابع‌اند. هدف از این پژوهش برآورد مقدار آب مازاد جریان سطحی رودخانه در زیرحوضه‌های استان اردبیل در مقیاس ماهانه است. داده‌های آب‌دهی ثبت‌شده در 23 ایستگاه آب‌سنجی در سال‌های 1368 تا 1393 در 21 حوضه ارزیابی شد. شاخص‌ کم‌بود آب (WSI) و شاخص‌ کم‌بود آب با نگاه‌به جریان زیست‌محیطی (WSIef) نیز محاسبه شد. طبق نتایج، حجم آب مازاد در همه‌ی ایستگاه‌ها به‌استثنای چهار ایستگاه مشیران، بوران، دوست‌بیگلو و سامیان، در بیش‌تر ماه‌ها و فصل‌های مختلف و به‌خصوص ماه‌های گرم سال چندان زیاد نیست. اختلاف میان نتایج شاخص WSI و WSIef نشانگر این واقعیت است که در استان اردبیل برای تأمین نیازهای بخش‌های مختلف کشاورزی، خانگی، و صنعت نه‌تنها جریان و آب‌دهی طبیعی رودخانه مصرف می‌شود، بل‌که جریان زیست‌محیطی نیز از رودخانه برداشته می‌شود. با برداشتن جریان‌زیست‌محیطی و درنظرنگرفتن آن در نظام مدیریتی منابع آب، حیات زیست‌بوم‌های وابسته به جریان‌های سطحی در خطر خواهد بود.