بررسی وضعیت نظام سلامت ایران از نظر تعارض منافع ساختاری از جنبه مالی

Abstract

تعارض منافع ساختاری(شکلی) در نظام سلامت به حالتی گفته می‌شود که یکی از نهادها وظایف متفاوتی داشته باشد و اهداف فرعی‌اش در تعارض با هدف اصلی‌اش باشد. این تعارض می‌تواند هزینه‌های نظام سلامت را به شدت افزایش و کارایی را به صورت معنی‌داری کاهش دهد لذا بررسی آن حائز اهمیت می‌باشد. تعارض منافع می‌تواند در بعد مالی یا غیرمالی ایجاد شود که در این تحقیق جنبه مالی مورد بررسی قرار گرفته است. مطابق مبانی نظری، در نظام سلامت اگر 1-نظیم‌کننده نظام(متولی)، همزمان ارائه‌کننده خدمات و یا 2-تامین‌کننده مالی، همزمان ارائه‌کننده خدمات باشد، تعارض منافع ساختاری ایجاد می‌شود. <br /> در نظام سلامت ایران نقش‌های تولیت، تامین‌کننده مالی و ارائه‌کننده خدمت، به‌روشنی تقسیم نشده‌اند. وزارت بهداشت در هر سه نقش فوق فعالیت می‌کند، سازمان تامین اجتماعی نیز در دو حیطه تامین‌کننده مالی و ارائه‌کننده خدمت فعالیت می‌کند. بخش خصوصی نیز ارائه کننده خدمات است. مطابق بررسی به عمل آمده در این مقاله، از نظر ظاهری هم در وظایف وزارت بهداشت و هم در وظایف سازمان تامین اجتماعی، تعارض منافع وجود دارد. بررسی بیشتر نشان داد که از نظر ماهوی، در وظایف سازمان تامین اجتماعی تعارض منافع وجود ندارد ولی در وظایف وزارت بهداشت وجود دارد. یافته ها نشان داد که نظام سلامت ایران از تعارض منافع ساختاری نوع اول، که شدیدتر است و حتی چون وزارت بهداشت (دولت) در وظیفه تولیت و ارائه خدمت نقش چشمگیری دارد لذا از بدترین نوع تعارض منافع ساختاری رنج می‌برد. و راه حلی که می‌توان پیشنهاد داد این است که ارائه خدمات از وزارت بهداشت جدا شود.