ارزیابی دقت برآورد بارش روزانه پایگاه داده‌های TRMM و GPM در مقابل داده‌های مشاهده‌ای در ایران

Abstract

امروزه داده‌های بارش ماهواره‌ای با قدرت تفکیک مکانی و زمانی بالا، یک منبع جایگزین مناسب برای انجام مطالعات مختلف اقلیمی و هیدرولوژیکی در مناطق فاقد آمار و مناطق با عدم توزیع یکنواخت ایستگاه‌ها است. استفاده از این داده‌ها با شرط داشتن دقت کافی، برای کشور ایران که بسیاری از قسمت‌های آن به‌ویژه مناطق بیابانی و کوهستانی به‌دلیل تراکم پایین ایستگاه‌ها، طول دوره آماری کوتاه ایستگاه‌های جدید و غیره، همواره با مشکلات دسترسی به اطلاعات مکانی و زمانی اقلیم مواجه می‌باشند، از اهمیت زیادی برخوردار است. از این‌رو، هدف اصلی تحقیق حاضر ارزیابی دقت داده‌های بارش GPM و TRMM در مقابل داده‌های ثبت‌ شده ایستگاه‌های منتخب در سطح ایران است. برای رسیدن به این منظور، از روش‌های سنجش‌ از دوری و آماری استفاده شد. داده‌های مورد استفاده شامل داده‌های بارش روزانه 70 ایستگاه هم­دیدی منتخب و داده‌های شبکه‌بندی شده بارش GPM و TRMM با قدرت تفکیک مکانی 0.25×0.25 درجه جغرافیایی طی دوره زمانی 2016-2014 است. نتایج به‌دست ‌آمده نشان داد که در حالت کلی مقادیر بارش روزانه سنجنده‌های نام برده شده از دقت مناسبی در سطح ایران برخوردار نیستند و میزان خطای بارش برآوردی برای بیشتر ایستگاه‌ها قابل ‌توجه است. مقایسه دقت سنجنده‌های TRMM و GPM در برابر داده‌های مشاهده‌ای نشان داد که هر چند شباهت زیادی بین مقادیر بارش برآوردی GPM و TRMM وجود دارد، ولی دقت داده‌های روزانه سنجنده GPM در سطح ایران نسبت به داده‌های TRMM بیشتر است. زیرا مقدار ضریب تعیین برای داده‌های بارش TRMM در بهترین حالت به 0.46 و برای GPM به 0.6 می‌رسد. از نظر مکانی، بهترین دقت پایگاه داده‌های سنجش‌ازدوری GPM و TRMM در غرب کشور و به‌ویژه در امتداد کوه‌های زاگرس است و همانند بسیاری از پایگاه داده‌های دیگر کمترین دقت در نواحی ساحلی و به‌ویژه سواحل دریای خزر مشاهده می‌شود. بررسی و مقایسه مجموع بارش سالانه‌ ایستگاه‌ها و پایگاه داده‌های دورسنجی نشان داد که نه‌تنها بین مقادیر بارش برآوردی بلکه از نظر مکانی نیز بین هسته‌های پر بارش و کم بارش اختلاف وجود دارد.