امنیت از دیدگاه ابن‌خلدون

Abstract

از جمله دانش‌های کاربردی با قابلیت نتایج محسوس برای جامعه بشری، مطالعات امنیتی است. این مطالعات آنگاه که با تجربه‌های امنیتی تاریخی عجین شود، جامعه را از آزمون‌های مجدد امنیتی حفظ می‌کند. ابن‏خلدون از جمله اندیشمندانی است که در آثار خود مباحث امنیتی را جمع و پیرامون تجربه‌های امنیتی تاریخ اظهارنظر کرده است. این مقاله با هدف فهم گفتمان امنیتی ابن‏خلدون انجام شده است، که تا کنون پیرامون آن پژوهش مستقلی صورت نگرفته است. با توجه به مبانی نظری ابن‏خلدون در موضوع تاریخ و امنیت، گفتمان امنیتی وی در چارچوب مفهومی با هفت مؤلفه کلیدی مفهوم امنیت، ابعاد امنیت، سطح امنیت، دوست و دشمن، روش‌های تحصیل امنیت و راه‏کارهای استراتژیکی امنیت بررسی شده است. مهم‏ترین یافته این پژوهش، مشابهت گفتمان امنیتی ابن‏خلدون با نحله‌های مکاتب رئالیستی و همانندی آن با گفتمان‏های امنیتی حاکم بر جهان اسلام در عصر حاضر و عدم کارآمدی لازمِ گفتمان امنیتی وی در تأمین امنیت پایدار جهان اسلام است.