استراتژی اهل بیت (علیهم السلام) در برخورد با تفسیر به رأی

Abstract

یکی از راه‌هایی که در طول تاریخ اسلام مورد استفاده برخی افراد و مکاتب جهت تفسیر قرآن بوده است، تفسیر به رأی می‌باشد. تفسیر به رأی یعنی تفسیر آیات قرآن بدون در نظر گرفتن قرائن متصل و منفصل و بدون توجه به روایات معصومین (ع) و بدون توجه به آیات دیگر قرآن و صرفاً بر اساس میل و نظر شخصی. در روایات از تفسیر به رأی نهی شده و از عواقب خطرناک آن همچون خروج از دایره ایمان و ورود به دایره کفر و عذاب جهنم خبر داده شده است. با توجه به اینکه تفسیر به رأی در مقابل تفسیر به مأثور بوده و با توجه به اینکه معمولاً تفسیر به رأی دستاویزی برای مکاتب انحرافی شده، تا آیات را بر اساس میل و عقیده خویش تفسیر کنند، اهل بیت (ع) از همان آغاز با این پدیده شوم به مبارزه برخاسته‌اند. با توجه به روایات رسیده از اهل‌بیت (ع)، می‌توان گفت که این بزرگواران پنج استراتژی را در برخورد با تفسیر به رأی و جریان‌های انحرافی‌ای که به تفسیر به رأی برای توجیه افکار و آراء خویش دست می‌زدند، به کار می‌گرفتند: 1- منع و تحذیر از تفسیر به رأی؛ 2- هشدار به مفسران فاقد صلاحیت؛ 3- تخطئه تفسیرها و برداشت‌های ناروا از قرآن؛ 4- نشان دادن مرجع علمی جهت تفسیر صحیح قرآن؛ 5- آموزش شیوه صحیح تفسیر قرآن کریم.