پاسخ هیدرولوژیکی حوزه آبخیز چهل‌چای گلستان به تغییر اقلیم آینده

Abstract

اثرات هیدرولوژیکی تغییر اقلیم چالش بزرگی برای برنامه‌­ریزی و مدیریت منابع آب است. تعیین اثرات تغییر اقلیم بر فرایندهای هیدرولوژیکی، پیش‌­نیاز تدوین استراتژی­‌های سازگاری با اثرات تغییر اقلیم می­‌باشد که لازمه مواجه با بحران کم‌­آبی در آینده است. هدف این پژوهش، بررسی اثر تغییر اقلیم بر رژیم هیدرولوژیکی حوضه رودخانه چهل‌چای در استان گلستان می‌­باشد. برای شبیه‌­سازی فرایندهای هیدرولوژیکی حوضه از مدل توزیعی و فرایندی J2000 استفاده شد. در این راستا، مدل با استفاده از داده‌­های دبی روزانه ایستگاه خروجی حوضه برای دوره زمانی 2014-2002 واسنجی و اعتبارسنجی شد. به­‌منظور تعیین اثر تغییر اقلیم، از آخرین خروجی­‌های هفت مدل اقلیمی CanESM2 ،CCSM4 ،BBC-CSM1.1 ،CESM1-BGC CESM1-CAM5 ،ICHEC- EC-EART و MPI-M-MPI-ESM-LR برای دو سناریوی انتشار RCP4.5 و RCP8.5 برای دوره 2100-2071، استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین افزایش دمای بیشینه حوضه برای مدل­‌های مختلف در سناریوهای RCP4.5 و RCP8.5 در دوره 2100-2071 به­ میزان 2.6 و 4.7 درجه و دمای کمینه به­ میزان 2.4 و 4.5 درجه سانتی­‌گراد می‌باشد. همچنین، میانگین تغییرات مقدار بارندگی برای این سناریوها به میزان 1.35 درصد افزایش و 0.6 درصد کاهش می‌باشد. این تغییرات باعث افزایش تبخیر و تعرق به­ میزان 9.6 و 16.7 درصد و کاهش دبی حوضه به­ میزان 4.2 و 3.2 درصد می‌­شود. نتیجه این تغییرات هیدرولوژیکی به­‌صورت کاهش جریان حوضه در آوریل تا ژوئن نمایان می‌­شود که برای سناریوی RCP 8.5 تا اکتبر ادامه دارد.