ارزیابی عملکرد و سودمندی کشت مخلوط ردیفی لوبیا (Phseolus vulgaris L.) و بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) در شرایط کم نهاده

Abstract

به ­منظور بررسی سودمندی کشت مخلوط لوبیا و بادرشبی در شرایط کم نهاده، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هفت تیمار و سه تکرار در استان آذربایجان غربی- شهرستان نقده در سال زراعی 93- 1392 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کشت مخلوط به صورت یک ردیف بادرشبی + یک ردیف لوبیا، دو ردیف بادرشبی + یک ردیف لوبیا، سه ردیف بادرشبی + یک ردیف لوبیا، سه ردیف بادرشبی + دو ردیف لوبیا، چهار ردیف بادرشبی+ دو ردیف لوبیا و کشت خالص لوبیا و بادرشبی بود. صفات مورد مطالعه برای گیاه لوبیا شامل ارتفاع بوته، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک و برای گیاه بادرشبی شامل ارتفاع بوته، عملکرد زیست توده، درصد اسانس و عملکرد اسانس بود. نتایج نشان داد که الگو­های مختلف کشت اثر معنی­داری بر صفات مورد مطالعه دو گیاه لوبیا و بادرشبی (به جز درصد اسانس بادرشبی) داشتند. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک لوبیا از تیمار کشت خالص به ترتیب برابر با 33/2933 و 9533 کیلو­گرم در هکتار و کمترین مقادیر آن از الگوی کشت مخلوط سه ردیف بادرشبی + یک ردیف لوبیا به ترتیب برابر با 67/1816 و 33/4933 کیلو­گرم در هکتار حاصل شد. نتایج در مورد گیاه بادرشبی نشان داد که بیشترین عملکرد زیست توده و عملکرد اسانس بادرشبی از کشت خالص و کمترین مقادیر آن­ها از کشت مخلوط تک ردیفی به دست آمد. بالاترین مقدار نسبت برابری زمین (67/1) متعلق به الگوی کشت مخلوط چهار ردیف بادرشبی + دو ردیف لوبیا بود. بر اساس نتایج می­توان استنباط کرد که کشت مخلوط چهار ردیف بادرشبی + دو ردیف لوبیا به عنوان بهترین الگوی کشت مخلوط برای افزایش درآمد اقتصادی و بهره­وری استفاده از زمین­ قابل توصیه است.