تحلیل رهبری امام خمینی(ره) در جریان انقلاب اسلامی از منظر جامعه‌شناسی احساسات

Abstract

این مقاله که در حوزه نوظهور جامعه‌شناسی احساسات قرار دارد، بر این پرسش اساسی متمرکز است که امام خمینی(ره) به‌عنوان رهبر انقلاب اسلامی، احساسات توده‌های مردم را در جریان انقلاب اسلامی ایران چگونه راهبری نمود؟ نوشته حاضر که از آرا و دیدگاه‌های فلام و کینگ، گودوین، پولتا و یاس پرس الهام می‌گیرد، لازمه شکل‌گیری کنش فعالانه انقلابی بر ضد وضع موجود را تبدیل احساسات ضد بسیج مثل ترس و شرم به احساسات بسیج­گر مانند خشم و غضب و تمهید انرژی احساسی و آزادسازی احساسی می‌داند. برای پاسخ به پرسش اصلی، نوشته با تکیه‌بر رویکرد توصیفی، روش تحلیل محتوای کیفی سخنان و نوشته‌های امام خمینی(ره) که در کتاب صحیفه امام جمع‌آوری ‌شده است را به کار گرفته و بر این فرضیه استوار شده است که امام(ره) با مدیریت احساسات مردم از رهگذر اعتماد زدایی از رژیم پهلوی، برانگیختن احساسات ضد حکومتی، مبارزه با احساسات ضد بسیج از یک‌سو و تزریق احساسات بسیج­گر مثل حس عاملیت و کارگزاری و همذات پنداری با مردم از سوی دیگر، توانست با آزادسازی شناختی و متراکم­سازی انرژی احساسی توده‌ها، آنان را به کنش آشکار اعتراضی برضد رژیم و در نهایت تغییر حکومت و دست­یابی به پیروزی رهنمون شود.