بررسی تنوع ژنتیکی در زعفران های با بیش از سه کلاله با استفاده از نشانگرمولکولی SSR و ISSR

Abstract

زعفران زراعی به عنوان با ارزش­ترین ادویه جهان از نظر ژنتیکی کلون مونومورفی بوده، ولی تفاوت­هایی نیز در فنوتیپ و کیفیت گزارش شده است که مهم­ترین تنوع فنوتیپی از نظر زراعی و اقتصادی، وجود گل­های با بیش از سه کلاله است، بنابراین هدف از این تحقیق استفاده از نشانگرهای مولکولی مختلف جهت مطالعه مولکولی زعفران های با بیش از 3 کلاله در منطقه و اندازه­گیری تنوع ژنتیکی بین آن­ها بود. در این تحقیق، کلون­های زعفران با بیش از سه کلاله به­طور کامل همراه با خاک اطراف ریشه از مزارع کشاورزان جمع­آوری و بطور کامل در جعبه­های پلاستیکی، جهت حفظ شرایط زیستی، مستقر گردیدند. استخراج DNA به روش CTAB از برگ­های گل دارای بیش از سه کلاله انجام شد. زعفران­های با بیش از سه کلاله در مقایسه با حالت معمولی دارای گل­های بزرگتر و تعداد گلبرگ­های به نسبت بیشتری بودند. بیشترین فراوانی تعداد کلاله در بین نمونه­های بیش از سه کلاله مربوط به چهار و پنج کلاله با 38 درصد بود. نمونه­های دارای شش کلاله با فراوانی 14 درصد مشاهده شد. در بین نمونه­های جمع­آوری شده تنها یک نمونه با تعداد کلاله هفت نیز مشاهده گردید. از مجموع 48 آغازگر ISSR آزمون شده روی نمونه DNAی بالک، تنها 16 آغازگر تشکیل نوار دادند. نتایج حاصل از الکتروفورز ژل آگاروز برای آغازگرهای ISSR نشان داد که محدوده نوارهای تشکیل شده در فاصله 100 تا 1000 جفت باز بود. با بررسی نوارهای تشکیل شده برای آغازگرهای ISSR‌، چندشکلی قابل ملاحظه­ای بین کلون­های مختلف زعفران مورد بررسی مشاهده نشد. لذا، براساس این سیستم نشانگری تنوع ژنتیکی بین کلون­های با تعداد کلاله متفاوت ملاحظه نشد. از بین نشانگرهای SSR‌ آزمون شده، 10 نشانگر چند شکلی را بین کلون ها نشان دادند. نتایج تجزیه همبستگی براساس ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که ارتباط معنی­دار آماری بین هیچ کدام از آلل­های نشانگر ریزماهواره و تعداد کلاله­ها مشاهده نشد.