تحلیل اقتصادی آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت نا اطمینانی نرخ ارز بر صادرات زعفران ایران

Abstract

تجارت محصولات کشاورزی باهدف رهایی از اقتصاد تک‌محصولی، در اسناد بالادستی کشور مورد تأکید قرارگرفته است. در این راستا، تحلیل اثر عوامل مؤثر بر صادرات محصول راهبردی زعفران ایران به‌عنوان بزرگ­ترین تولید­کننده و صادر­کننده‌ی این محصول در جهان، می‌تواند منجر به کسب بینش به‌منظور سیاست‌گذاری بهتر گردد. بر این اساس، مطالعه‌ی حاضر باهدف بررسی آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت نوسانات نرخ ارز در کنار سایر عوامل مؤثر بر صادرات این محصول، داده­های پانل مربوط به شرکای عمده تجاری ایران را در طی دوره 93-1371 به­کار بست. بدین منظور و برای ممانعت از محدودیت‌ روش‌های متقارن محاسبه‌ی شاخص‌های بی‌ثباتی، ابتدا شاخص نوسانات نرخ ارز با استفاده از روش نامتقارن الگوی واریانس ناهمسانی شرطی خود رگرسیونی تعمیم‌یافته نمایی (EGARCH) محاسبه گردید. سپس با ورود این شاخص در کنار سایر متغیرهای الگو، روش حداقل مربعات معمولی کاملاً تعدیل‌شده (FMOLS) جهت برآورد الگوی پیشنهادی، مورداستفاده قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که در بلندمدت، علی­رغم تأثیر مثبت و معنی‌دار متغیرهای درآمد کشورها و نرخ ارز واقعی بر صادرات محصول زعفران، متغیر نوسانات نرخ ارز دارای تأثیر منفی و معنی‌داری بر صادرات این محصول می­باشد. از این ‌رو، چنانچه هدف دولت حمایت از صادرات این محصول باشد، برقراری ثبات در بازار نرخ ارز امری ضروری است. همچنین نتایج برآورد الگوی تصحیح خطا نشان­دهنده­ی سرعت قابل‌ملاحظه‌ی تعدیل خطای عدم تعادل و گرایش به سمت روابط تعادلی بلندمدت بوده و از این ‌رو می‌توان به تأثیر سیاست‌گذاری در کوتاه‌مدت به‌منظور مدیریت مسائل مورد بحث امیدوار بود.