گذر شهر از میان مزرعه! (کشاورزی ایران، عروج یا نزول)

Abstract

به هنگام یک بررسی پهنانگر در جهت شناخت روند تحولات اقتصادی ایران در می یابیم که در گذشته بخش<br />کشاورزی هم پای رشد صنعت، دو نیاز عمدۀ این بخش را نیز تأمین می کرد. از آنجا که رشد صنعت با گسترش<br />شهرنشینی همراه بود، تغذیۀ جمعیت فزاینده شهرها افزایش تولید مواد غذایی و عرضه آن به قیمت مناسب را<br />ضروری می ساخت. با رشد صنعت و ماشینی شدن آن، نیاز به مواد اولیه کشاورزی نیز افزایش یافت و بخش<br />کشاورزی تأمین این مواد را با قیمتی ارزان بر عهده گرفت.<br />شکل گیری شهرها که دومین انقلاب عظیم در فرهنگ انسان بود، تحول اجتماعی برجسته ای است که بیشتر<br />موجب دگرگونی در روابط متقابل انسان با انسا ن های دیگر گردید تا تغییر در واکنش های او نسبت به محیط .<br />بنابراین پیدایش شهرها را باید نقطۀ عطفی در تاریخ اجتماعی انسان به حساب آورد . گام های اولیه در نیل به مرحله<br />شهرنشینی با افزایش جمعیت و سپس تشدید بهره برداری از محیط همراه بود.<br />شهر به دنبال رشد فیزیکی خود در طول زمان، منجر به گسترش به سوی محدود ه های روستایی شد و اولین<br />تأثیر آن تهدید فعالیت های زراعی و کاهش تولید بود . در واقع می توان گفت که توسعه شهرها چه از لحاظ مکانی و<br />چه اجتماعی، تحولی منفی و شگرف در اقتصاد روستایی را فراهم آورد و زمینه ساز بسیاری از کاستی ها و<br />مهاجرت های روستایی گردید که در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران قابل مشاهده است . حال<br />پرسشی که مطرح می گردد این است که آیا توجه به صنعت و شهر الزاماً به معنای نابودی و تضعیف بنیادهای<br />روستایی- کشاورزی است؟