تأثیرپرایمینگ بذر بر جوانه‌زنی و رشد هتروتروفیک گیاهچه‌های گندم در شرایط استرس خشکی و شوری

Abstract

به‌منظور بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر بر جوانه‌زنی و رشد هتروتروفیک گیاهچه‌های گندم در شرایط استرس خشکی و شوری دو آزمایش جداگانه در آزمایشگاه تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار انجام شد. هر آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام گردید. در آزمایش شوری 5 پتانسیل اسمزی (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 مگاپاسکال) و در آزمایش خشکی 5 پتانسیل اسمزی (0، 2/0، 4/0، 6/0 و 8/0 مگاپاسکال) به عنوان فاکتور اول و پرایمینگ و عدم پرایمینگ بذر به عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شد. به منظور اعمال پرایمینگ از محلول 10 درصد پلی‌اتیلن گلایکول به‌مدت 12 ساعت در دمای 20 درجه سانتی‌گراد استفاده شد. با افزایش تنش خشکی و شوری مؤلفه‌های رشد هتروتروفیک گندم (مقدار استفاده از ذخایر بذر، کارایی استفاده از ذخایر بذر و درصد تخلیه ذخایر بذر) کاهش پیدا کرد که این کاهش برای بذور پرایم نشده بیشتر بود. استرس خشکی تأثیر بیشتری نسبت به استرس شوری بر این پارامترها داشت. تنش خشکی و شوری تأثیر کمی بر روی میانگین مدت جوانه‌زنی داشتند اگرچه بذور پرایم شده میانگین مدت جوانه‌زنی کمتری را دارا بودند. در مجموع نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که پرایمینگ بذر می‌تواند در شرایط استرس خشکی و شوری سبب بهبود جوانه‌زنی شود و مقاومت گیاه را در این مرحله به این استرس‌ها افزایش دهد.