ارائه مدل حکمرانی خوب به‏ منظور پایداری کسب‌‏وکارهای کشاورزی در استان تهران: مطالعه موردی بانک کشاورزی

Abstract

مطالعه حاضر، با هدف طراحی مدل حکمرانی خوب در راستای پایداری کسب‌‏وکارهای کشاورزی، در پی حل این مسئله بود که «حکمرانی خوب چگونه می‌­تواند منجر به پایداری کسب‏‌وکار کشاورزی در بانک کشاورزی ایران شود؟»؛ و از این‏‌رو، از نظر هدف، اکتشافی بود و از نظر روش، با تلفیقی از روش‌­های کیفی و کمی (آمیخته) صورت گرفت. در بخش کیفی تحقیق، ابتدا با بررسی ادبیات نظری، ابعاد حکمرانی خوب در بانک کشاورزی ایران در سال 1402 شناسایی شد و سپس، پانزده نفر از مدیران بانک و جهاد کشاورزی که با رویکرد نمونه­‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، با بهره­‌گیری از روش دلفی، به ارزیابی عوامل پرداختند که در نهایت، 32 شاخص در قالب شش مؤلفه اصلی شناسایی شدند. همچنین، به‌‏منظور شناسایی ابعاد پایداری کسب‏‌وکار، از روش کتابخانه‌­ای بر اساس بررسی پیشینه و مبانی نظری تحقیق استفاده شد و ابعاد پایداری کسب‏‌وکار در قالب پرسشنامه در سه مؤلفه (اجتماعی، زیست‏‌محیطی و اقتصادی) و نوزده شاخص طراحی شد. در مرحله بعد، به‏‌منظور برقراری ارتباط و توالی بین ابعاد، مؤلفه‌­ها و شاخص­‌ها و ارائه مدل ساختاری، از روش معادلات ساختاری به روش تحلیل عاملی تأییدی مرتبه سوم در دو نرم‏افزار SPSS23 و Smart PLS3 بهره گرفته شد. در بخش کمی تحقیق نیز برای سنجش مدل تحقیق، پرسشنامه‌­ای طراحی و پس از احراز اعتبار و پایایی آن، در اختیار 330 نفر از گلخانه‏‌داران استان تهران، که با استفاده از روش نمونه‌‏گیری تصادفی ساده انتخاب شده بودند، قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که از میان مؤلفه­‌های مؤثر بر پایداری کسب‏‌وکار کشاورزی، کنترل فساد (279/0b=) اثرگذارترین مؤلفه بر پایداری کسب‏‌وکار کشاورزی است؛ پس از آن، مؤلفه‌‏های کیفیت قوانین و مقررات (274/0b=)، حاکمیت قانون (271/0b=)، حق اظهار نظر و پاسخ‏گویی (172/0b=)، اثربخشی دولت (043/0b=) و ثبات سیاسی (022/0b=)، به‌‏ترتیب اولویت، در رتبه‌­های بعدی اهمیت قرار دارند. بدین ترتیب، از نتایج مطالعه می‌­توان در تقویت نظام حقوقی و اجرای قوانین و مقررات مرتبط با کشاورزی سود جست تا از این رهگذر، با نظارت بر تولید، بازاریابی و توزیع محصولات، در جلوگیری از فساد و نیز در راستای پایداری کسب‏‌وکارهای مرتبط با کشاورزی مؤثر افتد..