نگاهی دیگر به تذکره مدایح الحسینیّه

Abstract

در دوره 23، شماره 53 فصلنامه علمی کاوش­نامه، مقاله‌ای با عنوان «معرّفی تذکره مدایح حسینیّه و بررسی مشخصّات سبکی برجستة آن» درج شده بود. این مقاله، تذکره مزبور را در دو بخش تاریخی و ادبی ارزیابی‌کرده است. تذکره فوق، در باب زندگی، مدایح و اقدامات عمرانی محمّدحسین­خان صدر اصفهانی (1239-1174 ق) است که در چند سال آخر عمر، صدراعظم ایران در دوره فتحعلی‌شاه بود. جستار حاضر نقدی است بر این مقاله، که ضمن معرّفی ساختاری آن، کاستی­ ها و اشکالات آن را مشخص می‌سازد. این نقد، مقاله را از نظر ساختاری و محتوایی بررسی‌می‌کند و مشکلات آن را از قبیل نام تذکره و مؤلّف (شامل تاریخ تولّد، شغل، زمان حکومت او بر اصفهان)، توازن تاریخ و ادبیّات، پیشینة پژوهش و مسائل دیگر معلوم می‌سازد. تذکره مدایح حسینیه یکی از مهم‌ترین منابع آگاهی‌بخش برای معماری وشهرسازی و مرمت ابنیه اصفهان و دیگر نقاط ایران و عراق است و همچنین منبع سرشاری برای مادّه تاریخ­های دوره خود محسوب می­ گردد. در این مقاله، ضمن تصحیح نام تذکره و برخی از مشخصات دیگر آن، ویژگی­های مهم غفلت‌شده در این متن معلوم می‌گردد.